آکادمی رابعی اخبار ، مقالات ،آثار و برنامه های مهندس حمید رابعی
نوشته های مشابه
با توجه به پروژه‌های توسعه‌ای در حوزه حمل و نقل مسافربری شهر مشهد، به ویژه احداث پایانه غرب مشهد در بولوار مهدیه، موارد ذیل به استحضار می‌رسد و امید است مورد توجه مسئولین ذیربط قرار گیرد:
۱. اهمیت استراتژیک پایانه غرب: احداث پایانه غرب مشهد، با در نظر گرفتن تکمیل پروژه‌های زیرساختی مهم همچون خط ۳ قطار شهری، راه‌آهن مشهد-گلبهار، راه‌آهن مشهد-گرگان و آزادراه مشهد-قوچان، نه تنها یک اقدام تکمیلی، بلکه یک ضرورت استراتژیک در راستای توزیع متوازن بار ترافیکی و تسهیل دسترسی مسافران به نقاط مختلف شهر و استان‌های شمالی کشور محسوب می‌گردد. تمرکز مسافرت‌ها در پایانه امام رضا (ع)، همواره با چالش‌های متعددی از جمله ترافیک سنگین، ازدحام جمعیت و دشواری دسترسی برای مسافران ساکن در غرب مشهد همراه بوده است.
۲. تخصیص بودجه و ضرورت تسریع در اجرا: تخصیص بودجه ۳۰ میلیارد تومانی برای سال جاری، اگرچه گامی مثبت محسوب می‌شود، اما با توجه به ابعاد پروژه و اهمیت آن در زیرساخت حمل و نقلی شهر، نیازمند بازنگری و افزایش احتمالی در سال‌های آتی است. همچنین، تسریع در فرآیند تحویل زمین و آغاز عملیات دیوارکشی، به منظور جلوگیری از تاخیرهای احتمالی در مراحل بعدی ساخت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شایسته است شهرداری مشهد با جدیت و هماهنگی کامل با سایر دستگاه‌های ذیربط، نسبت به تسریع در روند اجرایی پروژه اقدام نماید.
۳. ضرورت هماهنگی بین‌وجهی: اشاره به هماهنگی با قطارشهری، راه‌آهن و اتوبوسرانی، نشان از رویکرد صحیح مدیریت شهری در جهت ایجاد یکپارچگی در سیستم حمل و نقل مسافربری دارد. با این حال، لازم است این هماهنگی به صورت عملیاتی و در قالب یک طرح جامع و مدون، تعریف و اجرا گردد. ایجاد خطوط اتوبوسرانی مناسب، ایستگاه‌های تاکسی و دسترسی آسان به خطوط مترو، از جمله مواردی هستند که باید در طراحی و اجرای پایانه غرب مشهد مدنظر قرار گیرند.
۴. توجه به مسائل زیست‌محیطی و رفاهی: احداث پایانه غرب مشهد باید با رعایت کامل استانداردهای زیست‌محیطی و در نظر گرفتن نیازهای رفاهی مسافران و رانندگان صورت پذیرد. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، مدیریت پسماند، ایجاد فضای سبز مناسب، احداث نمازخانه، رستوران و سرویس‌های بهداشتی کافی، از جمله مواردی هستند که باید در طراحی و ساخت پایانه مورد توجه قرار گیرند.
۵. نظارت مستمر و شفاف‌سازی: لازم است فرآیند اجرای پروژه پایانه غرب مشهد، به صورت مستمر توسط نهادهای نظارتی مورد ارزیابی قرار گیرد و گزارش‌های پیشرفت کار به صورت شفاف در اختیار افکار عمومی قرار داده شود. این امر، ضمن افزایش اعتماد عمومی، از بروز تخلفات احتمالی جلوگیری خواهد کرد.
ضمن آرزوی موفقیت برای مدیریت شهری مشهد در اجرای این پروژه‌های ارزشمند، انتظار می‌رود با تلاش و پیگیری مجدانه، شاهد بهره‌برداری از این زیرساخت‌ها در موعد مقرر و با بالاترین کیفیت باشیم.
مطالعه خبر مربوط به طرح توسعه پایانه‌های مسافربری شهر مشهد، حاوی نکات حائز اهمیت و قابل تأملی است که شایسته بررسی و تحلیل دقیق‌تر می‌باشد. با توجه به حجم بالای تردد مسافر و ناوگان حمل و نقل جاده‌ای در این شهر مقدس، ضرورت توسعه و بهسازی زیرساخت‌های مربوطه امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.
ابتدا، طرح پیشنهادی ساخت چهار پایانه جدید (جنوب، شرق، غرب و میثاق) نشان از درک صحیح مسئولین از نیازهای فعلی و آتی شهر در زمینه جابجایی مسافر دارد. ایجاد پایانه‌های متمرکز و نیمه‌متمرکز در نقاط مختلف شهر، ضمن تسهیل دسترسی شهروندان و زائران به خدمات حمل و نقل، می‌تواند به کاهش بار ترافیکی در هسته مرکزی شهر نیز کمک شایانی نماید. تفکیک جغرافیایی پایانه‌ها و تخصیص آنها به مقاصد مشخص (جنوب، شرق، غرب) اقدامی منطقی به نظر می‌رسد که موجب بهبود ساماندهی و مدیریت سفرهای بین شهری خواهد شد.
دوم آنکه، آمار ارائه شده در خصوص تعداد اتوبوس‌های ورودی و خروجی و همچنین تعداد مسافران جابجا شده در روز، حجم بالای فعالیت پایانه‌های مسافربری مشهد را به خوبی نشان می‌دهد. این حجم از تردد، بیانگر اهمیت ویژه این شهر در شبکه حمل و نقل جاده‌ای کشور و ضرورت سرمایه‌گذاری بیشتر در این حوزه است. با توجه به پیش‌بینی افزایش جمعیت و تردد زائران در سال‌های آتی، اجرای به موقع و کارآمد طرح توسعه پایانه‌ها از اهمیت مضاعفی برخوردار خواهد بود.
سوم، ذکر مشخصات پایانه‌ها و ایستگاه‌های سواره فعلی مشهد، از جمله وسعت آنها، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد. مقایسه این اطلاعات با طرح پیشنهادی ساخت پایانه‌های جدید، می‌تواند به درک بهتر از میزان توسعه و بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل مسافربری شهر کمک نماید. توجه به نکاتی نظیر ایجاد فضای کافی برای انتظار مسافران، ساماندهی پارکینگ اتوبوس‌ها، تأمین امکانات رفاهی مناسب برای رانندگان و مسافران، و همچنین رعایت استانداردهای ایمنی و زیست‌محیطی در طراحی و ساخت پایانه‌های جدید، از جمله مواردی است که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد.
ضمن قدردانی از تلاش‌های مسئولین محترم در راستای توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل شهر مشهد، امید است که این طرح با برنامه‌ریزی دقیق، تخصیص منابع کافی، و اجرای صحیح، به ارتقاء سطح خدمات ارائه شده به مسافران و بهبود وضعیت حمل و نقل جاده‌ای در این شهر مقدس منجر گردد. همچنین، پیشنهاد می‌گردد که در مراحل طراحی و اجرای این طرح، نظرات کارشناسان حوزه حمل و نقل و شهرسازی نیز مد نظر قرار گیرد تا از ایجاد مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.
با توجه به گزارش جامع عملکرد سازمان پایانه‌های مسافربری شهرداری مشهد در سال ۱۴۰۱ و برنامه‌های پیش‌بینی شده برای استقبال از بهار ۱۴۰۲. آمار و ارقام ارائه شده، نمایانگر حجم بالای تردد مسافران و اهمیت نقش این سازمان در تسهیل سفرهای درون و برون شهری است. رشد ۴۴ درصدی جابجایی مسافر نسبت به سال ۱۴۰۰، نشان دهنده افزایش تقاضا برای سفرهای جاده‌ای و کارآمدی نسبی عملکرد پایانه‌ها در پاسخگویی به این نیاز است. با این حال، ضروری است تا تحلیل دقیق‌تری از عوامل موثر بر این افزایش تقاضا صورت پذیرد تا بتوان برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری برای سال‌های آتی انجام داد. مواردی چون:
- تحلیل عوامل موثر بر رشد تقاضا: بررسی عواملی نظیر بهبود وضعیت اقتصادی، افزایش سفرهای زیارتی، تغییرات در قیمت حمل و نقل هوایی و ریلی، و اثربخشی تبلیغات و بازاریابی در جذب مسافر به پایانه‌های مسافربری، می‌تواند به درک بهتر روندها و پیش‌بینی دقیق‌تر تقاضای آینده کمک کند.
- توزیع متوازن‌تر تردد: با توجه به سهم ۶۰ درصدی پایانه امام رضا(ع) در جابجایی مسافران، بررسی امکان توزیع متوازن‌تر تردد بین سایر پایانه‌ها (مانند پایانه راه ابریشم، ایستگاه کلات و میثاق) از طریق ایجاد جذابیت‌های بیشتر (مانند بهبود امکانات رفاهی، تنوع مقاصد و ساعات حرکت) می‌تواند به کاهش تراکم در پایانه امام رضا(ع) و بهبود تجربه سفر برای مسافران کمک کند.
- بهبود زیرساخت‌ها و امکانات: با در نظر گرفتن حجم بالای تردد مسافران، سرمایه‌گذاری مستمر در بهبود زیرساخت‌های فیزیکی پایانه‌ها (مانند سالن‌های انتظار، سرویس‌های بهداشتی، رستوران‌ها و فروشگاه‌ها) و ارتقاء امکانات رفاهی (مانند اینترنت پرسرعت، خدمات اطلاعات‌رسانی دقیق و کارآمد) می‌تواند به افزایش رضایت مسافران منجر شود.
- اهمیت هوشمندسازی: متاسفانه عدم مشارکت پیمانکاران در مناقصه نظارت تصویری به دلیل نوسانات ارزی، یک چالش جدی است. هوشمندسازی پایانه‌ها، به ویژه در زمینه نظارت تصویری و مدیریت ترافیک، نقش حیاتی در افزایش امنیت و بهبود کارایی عملکرد پایانه‌ها ایفا می‌کند. پیشنهاد می‌شود با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی فعلی، راهکارهایی جایگزین (مانند استفاده از ارز تثبیت شده، مشارکت بخش خصوصی، یا اجرای پروژه به صورت مرحله‌ای) برای رفع این مانع و تسریع در اجرای طرح هوشمندسازی مورد بررسی قرار گیرد.
- پایداری محیط زیستی: با توجه به اهمیت مسائل زیست‌محیطی، توجه به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، مدیریت پسماند و کاهش آلودگی هوا در پایانه‌ها ضروری است. اجرای طرح‌های پایدار مانند استفاده از خودروهای برقی یا هیبریدی در ناوگان حمل و نقل درون پایانه‌ای و ایجاد فضای سبز بیشتر، می‌تواند به کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی فعالیت‌های پایانه کمک کند.
در پایان، ضمن قدردانی از تلاش‌های صورت گرفته، پیشنهاد می‌شود سازمان پایانه‌های مسافربری شهرداری مشهد، با بهره‌گیری از نظرات متخصصان و ذینفعان، نسبت به تدوین یک برنامه جامع و بلندمدت برای توسعه و بهینه‌سازی عملکرد پایانه‌ها اقدام نماید. این برنامه باید شامل اهداف کمی و کیفی مشخص، شاخص‌های اندازه‌گیری عملکرد، و راهکارهای اجرایی دقیق باشد. با اجرای این برنامه، می‌توان اطمینان حاصل نمود که پایانه‌های مسافربری مشهد به عنوان دروازه‌های ورودی و خروجی شهر، نقش موثری در توسعه گردشگری و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان ایفا خواهند کرد.
حمید رابعی
کارشناس ارشد مهندسی شهرسازی
