آکادمی رابعی اخبار ، مقالات ،آثار و برنامه های مهندس حمید رابعی
نوشته های مشابه
حمید رابعی کارشناس ارشد شهرسازی با رونمایی از گزینه جدید خود برای طرح ایرانرود در وبسایت شخصی خود گفت موضوع ایران رود از چند بعد باید مورد بررسی قرار بگیرد چرا که ایران رود قبل از اینکه یک طرح ملی باشد یک طرح بین المللی هست و مطمینا اگر حاکمیت در ایران به دلایل مختلف تصمیم به اجرای این طرح نگیرد ، موقعیت ژئوپولیتیک فلات ایران پس از ذوب شدن یخهای قطبی جامعه جهانی را به سمت مطالبه اجرای این پروژه توسط دولت ایران هدایت خواهد کرد
رابعی تصریح کرد اگر جامعه جهانی میخواهد شهرهایی مثل لندن ، ونیز ، آمستردام یا منهتن امریکا در ۵۰ سال آینده وجود داشته باشند باید قبل از ذوب شدن بیشتر یخهای قطبی طرح ایران رود را اجرا کرده باشند
حمید رابعی در ادامه گفت این فرصت نعمتی هست که شامل فلات ایران شده و باید به بهترین نحو از این فرصت به نفع مردم این سرزمین و ایندگان بهره برداری کرد چون هیچ دشتی در هیچ جای دنیا این ظرفیت را ندارد که سرریز آبهای ذوب شده قطب جنوب و قطب شمال را پذیرا باشد
وی خاطر نشان کرد طرح پیشنهادی وی با تمام طرحهای پیش از این درباره ایران رود متفاوت است که متاسفانه فرصت ارایه مناسب و جامع این طرح تا الان به وی داده نشده است
حمید رابعی افزود در این طرح اصلا اتصال خزر به خلیج فارس که چالشهای زیادی را برای فلات ایران و دریای خزر ایجاد میکند مطرح نیست و حتی در اولویت هم نیست
مدیر مسئول آکادمی رابعی در ادامه سخنان خود گفت متاسفانه اراده ای در حاکمیت فعلی ایران برای اجرای این طرح وجود ندارد برای همین باید به سمت اراده بین المللی برای اجرای این طرح حرکت کرد
رابعی ادامه داد ذهنیت جامعه جهانی از ایران رود اتصال خزر به خلیج فارس هست و این موضوع در حال حاضر بزرگترین مانع برای ارائه این طرح و ثبت کارزار بین المللی برای ان است و قبل از ارایه گسترده آن باید این ذهنیت از نگاه مردم خارج شود
حمید رابعی گفت حتی دریافت مطالبات ملت ایران از دولت عراق بابت ۸ سال جنگ تحمیلی را در این طرح پیش بینی کرده است و دریافت سهم ایران از رود دجله برای تغذیه ایران رود را بخشی از گزینه های پیشنهادی خود در این طرح عنوان کرد
وی چالش دیگر این طرح را انتقال حداقل دو شهر و چندین روستا برای آبگیری این پروژه دانست و افزود همه این مشکلات با یک اراده جمعی قابل حل هستند
رابعی شوری آبهای آزاد با ورود آن به دشت کویر و کویر لوت و دریاچه جازموریان را به هیچ وجه مانع از گسترش کشاورزی در فلات ایران ندانست و تاکید کرد سه دریاچه ایجاد شده بعد از آبگیری در طرح ایران رود محصور بین کوههای اطراف خود هستند و کوهپایه ها از تبخیر آب و میعان آن در سطوح شیب دار سواحل این طرح حاصلخیز خواهند شد
حمید رابعی ، کارشناس ارشد مهندسی شهرسازی بر تغییر اقلیم فلات مرکزی ایران تاکید کرد
وی با اشاره به طرح انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی ایران که آنرا نتیجه سالها تحقیق و بررسی اقلیم ایران ، راههای تغییر اقلیم و بررسی نمونه های مشابه در سایر کشورها از سوی تعداد زیادی از مهندسین و دانشمندان کشور از جمله مهندس هومان فرزاد و مهندس شاهبداغی عنوان میکند خواستار برنامه ریزی مسئولان کشوری و لشکری در جهت تصویب و اجرای این طرح شده است
حمید رابعی با اشاره به وجود دو کویر بزرگ دشت کویر و کویر لوت و همچنین هامون جازموریان و نزدیکی به آبهای آزاد بین المللی در جنوب ، انتقال آب از طرق مختلف مانند حفر کانال یا تونل انتقال آب به این دشتها را مهمترین و اثر گذارترین راه تغییر اقلیم با ماندگاری بالا و پایدار در کشور عنوان کرد و افزود کشورهای زیادی در دنیا از همین طریق نسبت به تغییر پایدار اقلیم کشور خود در جهت انتفاع ملتها و محیط زیست قدمهای بزرگی در طول سالهای گذشته برداشته اند
مسیر انتقال آب از خلیج فارس به دریاچه جازموریان با وسعت حدود ۲۰۰۰۰ کیلومتر مربع و از آنجا به دریاچه لوت به وسعت حدود ۷۶۰۰۰ کیلومتر مربع بوسیله حفر ۱۲۵ کیلومتر تونل زیر زمینی و دو چاه ۵۰۰ متری و از دریاچه لوت به دریاچه نمک به وسعت حدود ۸۶۰۰۰ کیلومتر مربع به وسیله حفر یک کانال ۲۱ کیلومتری
حمید رابعی در ادامه افزود وجود سه دریاچه بزرگ لوت و جازموریان و دشت مرکزی که به وسیله یک کانال اصلی به آبهای آزاد و ۵ کانال فرعی به یکدیگر متصل باشند به طور قطع اقلیم مناطق وسیعی از استانهای همجوار و به تبع آن سراسر کشور را در جهت ایجاد مناطق مستعد و زیستگاههای پایدار انسانی و جانوری و گیاهی دگرگون خواهد ساخت
رابعی با اشاره به طرحهایی همچون ایرانرود که آرزوی اتصال دریای خزر و خلیج فارس را در سر دارند افزود با توجه به اختلاف سطح دریای خزر و آبهای آزاد این ایده از همان ابتدا محکوم به شکست خواهد بود ضمن اینکه لزومی هم برای اتصال خزر به آبهای آزاد وجود ندارد چراکه تنها مزیت آن ایجاد یک آبراه برای ترانزیت کالا است که سرمایه گذاری بر روی راههای ریلی و جاده ای میتواند آن را پوشش دهد
وی مشکل آب در شهرهای پیرامون مناطق مرکزی ایران را مهمترین عامل مهاجرت و آسیبهای گوناگون اجتماعی عنوان نمود که حتی در کوتاه مدت هم فجایع بزرگی را بر کشور تحمیل خواهد کرد و مسلما این طرح از بروز چنین بحرانهایی جلوگیری خواهد نمود
رابعی با اشاره به سابقه اجرای اینگونه طرحها توسط ایرانیان و سایر ملل دنیا به ایجاد تنگه سوئز و کانال جبل الطارق در قرنهای اخیر و همچنین ایجاد کانال پاناما در آمریکای مرکزی اشاره کرد که تغییرات بزرگ اقتصادی و اقلیمی را در پی داشته اند و در مقایسه با این طرح قابل توجه هستند
مهندس محمود شاهبداغی پس از سالها مطالعه روی نحوه آبرسانی به کویرهای فلات ایران یک مستند علمی در مورد ابعاد و نحوه آبرسانی به کویرهای کشور (دشت کویر؛ کویر لوت و تالاب جازموریان که اخیرا خشک شد) تهیه نموده است.
این مستند بر اساس عکسهای سه بعدی ماهواره ای سازمان فضانوردی آمریکا (ناسا) تهیه گردیده که ارتفاع پستی و بلندی های کشور از سطح دریا را بخوبی نشان میدهد. کویر های فلات ایران در گذشته های دور دریاچه بودند و طی چند هزار سال اخیر به مرور خشک شدند.
برش های عمودی که نشاندهنده ارتفاع چهار چاله فلات مرکزی ایران هستند (سه چاله فوق الذکر و چاله ای که شهر طبس در آن واقع شده است) نشان میدهد که کوههای اطراف این چاله ها تا چه سطحی قابلیت ذخیره اب را دارند. ابعاد انتقال آب نجومی است ولی غیر قابل انجام نیست. برای انتقال آب از دو یا سه فاز متفاوت و با تلفیق دو شیوه شناخته شده استفاده شده است: قنات و پمپ.
برای رسیدن به این منظور قناتی با ارتفاعی پائین تر از دریای عمان در دهانه خلیج فارس حفر می شود تا با شیب حدودا ۱ متر آب را تا کوهپایه های تالاب جازموریان هدایت کند. سپس مخزن بزرگ انتقال آب در زیر کوه ایجاد شده و آب بطور عمودی تا ارتفاع ۵۳۰ متر برای پرکردن تالاب جازموریان پمپ می شود. جازموریان ذخیره آب برای انتقال به کویر لوت خواهد بود که همان دوشیوه قنات و پمپ مجددا بکار گرفته شده و اب تا ارتفاع ۲۸۰ متر برای پرکردن کویر لوت و سپس دشت کویر پمپ خواهد گردید. زمان انتقال آب بستگی به قدرت و تعداد پمپ دارد. ایشان نظریاتی نیز در باب نمک زدایی ازآب دریا دارند که پس از تکمیل پژوهشها در اختیار عموم قرار خواهند داد.
حمید رابعی همچنین ارائه طرح ایجاد کانال توسط دولت عربستان در مرز با قطر را هم به عنوان یکی از طرحههای قابل تامل اشاره کرد که علاوه بر کاربرد زیست محیطی عوامل سیاسی هم در ارائه آن دخیل بوده است
گزارش ها درباره حفر این کانال ابتدا در پایگاه خبری سبق منتشر شد که نزدیک به دولت سعودی است. منابع نامشخص اطلاع دادند دولت سعودی قصد دارد یک پایگاه نظامی و یک محل دفن زباله های هسته ای در کنار یک کانال ۶۰ کیلومتری با ابعاد ۲۰۰ متر عرض و ۲۰ متر عمق ایجاد کند که سراسر مرز قطر با عربستان را در بر بگیرد. هزینه این کار دو میلیارد و هشتصد میلیون ریال سعودی برآورد شده است.
رابعی در پایان خاطر نشان کرد پیش ازاین طرحهایی از جمله اتصال دریای خزر و دریای عمان و همچنین انتقال آب از طریق لوله به استانهای شرقی از دریای عمان مطرح شده بودند که کاملا با این طرح تغییرات ماهوی و اجرایی داشته اند
با توجه به افزایش سالانه دمای کره زمین که تاثیر مستقیم در ذوب شدن یخهای قطبی و به تبع آن بالا آمدن سطح آبهای بین المللی خواهد داشت لزوم برنامه ریزی و آمادگی برای این تهدید که سواحل جنوبی کشوربلافاصله از آن متاثر خواهند شد بیش از پیش خود نمایی میکند
گزارش دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی می‌گوید: احداث آبراه کشتیرانی خلیج فارس- دریای خزر با روش‌های متداول عبور از ارتفاع به لحاظ فنی قابل تحقق است و با استفاده از دانش مهندسی فعلی کشور و با بهره‌مندی از تجارب کشورهای پیشگام، انجام مطالعات مراحل بعدی با محوریت کارشناسان ایرانی امکان‌پذیر خواهد بود.
این گزارش، طرح مذکور را «در نگاه نخست بسیار بلندپروازانه و به همان اندازه وسوسه‌انگیز» توصیف کرده است. لذا این پرسش که آیا مطالعات در این زمینه ادامه یابد یا خیر، به طور یقین پاسخی مثبت دارد.
دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس اذعان می‌دارد: این پروژه به نسل‌های آینده ایران تعلق دارد؛ آنان کسانی هستند که بیشترین بهره را از مواهب اجرای چنین پروژه‌ای خواهند برد.
ایجاد اشتغال گسترده، ایجاد درآمد دایمی، زنده کردن زندگی طبیعی جدید در حدود یک‌چهارم از خاک‌های ایران عزیز و از همه مهم‌تر، کنترل انتقال حجم قابل توجهی از نفت توسط ایران، شرایط اقتصادی و سیاسی ایران را کاملا دگرگون خواهد کرد.(
در اهمیت ابعاد گسترده اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی طرح عظیم آبراه ایران رود همین بس که آمریکا در سال ۱۹۹۷، طرح اتصال دریای خـــزر به خــلیج فارس را در فهـــرست تحریم‌های خود علـــــیه ایـران قرار داده است در این تحریم شرکت‌ها و کشورهایی که در نظر داشتند در این پروژه به تهران کمک کنند، به مجازات‌های مالی و اقتصادی گرفتار می‌شدند.
این موضوع نشان میدهد که غرب به رهبری آمریکا تا چه اندازه از افزایش قدرت ایران از نظر اقتصادی و کاهش وابستگی از طریق اجرای طرح آبراه ایران رود ، در وحشت هستند.
پیشینه طرح :
اولین طرح توسط مهندس هومان فرزاد در سال ۱۳۴۵ نوشته شده که وی این طرح را به سازمان پژوهش‌های علمی کشور ارائه داد. بر اساس این طرح باید بین دریای خزر و خلیج فارس دریاچه‌هایی ایجاد شود تا این دو دریا به هم متصل بشوند. در این ارتباط سه نقطه پست در ایران شامل چاله جازموریان، دشت لوت و دیگری هم دشت کویر در نظر گرفته شد.
سطح پایین تر آبهای آزاد جنوب نسبت به انتهای مسیر در کانال خوزستان مشکلی است که برای آن راه حلی عملی وجود دارد. ایجاد دریاچه ها و مخازنی معروف به لاک (Lock) در مسیر اتصال کانال به دریاچه قم که با تغییر ارتفاع آب آن بتوان کشتی های مسیر را از ارتفاع های مختلف عبور داد راه حل این مشکل است. چنین راه حلی در بسیاری از کانال های دنیا مانند کانال پاناما در آمریکا و کانال کیتلن در اروپا امتحان شده و با موفقیت اجرا شده است.
اخیرا در چین طرح مشابهی به طول ۱۷۷۶ کیلومتر انجام شده است که پکن را به هانژوا متصل می کنداین آبراه از پکن آغاز شده و پس از گذشتن از شهر تیانجین، از استانهای هبی، شاندونگ، جیانگسو و ژجیانگ، به شهر هانژوا می‌رسد ، تاریخچه قدیمی‌ترین بخش‌های این آبراه به ۲۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. این آبراه قدیمی‌ترین و طولانی‌ترین مسیر آبی ساخت بشر در جهان است لذا طول زیاد کانال خوزستان نباید به عنوان مشکلی حل نشدنی به نظر بیاید بلکه ایراد اصلی طولانی شدن مدت پروژه است که باید در این راه استقامت ورزید
مراحل هفت گانه فاز دو از طرح مهندس حمید رابعی
در این پروژه عظیم ، آب سه دریاچه فلات مرکزی ایران که بوسیه کانال زاگرس از شمال و ساحل دریاچه قم به آن وارد میشود از سمت جنوب به دریای عمان بازخواهد گشت و چرخه آب با هدف جلوگیری از آسیبهای احتمالی انجام خواهد شد
۱ ، ورود به کانال زاگرس و ادامه مسیر به سمت شمال همراه با عبور از ۱۰ لاک در طول مسیر تا دریاچه قم ۲ ، تغییر مسیر به سمت کانال البرز و دریاچه قم ۳ ، ورود به دریاچه قم و عبور از آخرین لاک۴ ، عبور از کانال طبس و ورود به دریاچه لوت ۵ ، ورود به کانال بم و دریاچه جازموریان همراه عبور از ۱۰ لاک در طول مسیر۶ ، خروج از دریاچه جازموریان و عبور از ۱۰ لاک در طول مسیر کانال ایرانشهر۷، ورود به آبهای آزاد بین المللی
برخی منتقدین با این ادعا که ایجاد دریاچه و کانال، اکوسیستم نواحی کویری ایران را به گونه ای غیر قابل پیش بینی عوض می کند تا کنون مانع تمرکز مسئولان بر روی این طرح شده اند ، با اینکه این سخن در نگاه نخست صحیح به نظر می رسد ولی باید توجه کرد که منطقه کویر مرکزی ایران از نظر گیاهی و جانوری فقیرترین منطقه جهان به حساب می آید و به نظر نمی رسد طرح ایجاد دریاچه و کانال ، محیط زیست را بیش از این تخریب کند ، ضمن اینکه پیش از این نیز اکوسیستم این منطقه از ایران کاملا متفاوت از آنچه امروز شاهد آن هستیم بوده است و تغییر اقلیم و اکوسیستم بازگرداندن حیات و زندگی به آن خواهد بود
بزرگترین سد شیب دار جهان در سال ۱۹۶۸ در بلژیک افتتاح شده و اکنون حدود ۵۰ سال است که کشتی ها را در یک مسیر ۱۴۰۰ متری حدود ۷۰ متر در ارتفاع به بالا یا پایین کانال جابجا میکند طرح بزرگ ایرانرود نیز که پیش از این توسط مهندس حمید رابعی ارائه شده است میتواند در جهت اتصال کانال زاگرس به کانال البرز ، با استفاده از راه حل مهندسی احداث سد شیب دار در مسیر تحقق قرار بگیرد .
طرح دیگری هم توسط آقای مسعود قمی به آقای مهندس موسوی نخست وزیر وقت ارائه شد. ساخت این کانال در دوران دولت هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی نیز بررسی شد. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز ساخت این کانال را بررسی کرده‌است.
هم اکنون دکتر بدیع بدیع الزمانی در آمریکا به همراه برخی کارشناسان ایرانی دیگر پیگیر ساخت این طرح هستند و پروژه‌ای با نام «ایرانرود» (Iranrood) نیز آماده کرده‌اند.
رهاکردن آب در کویر مرکزی ایران می تواند به عنوان اقدامی آزمایشی برای کاهش سطح آب های آزاد جهان مورد مطالعه قرار گیرد و در صورت موفقیت می توان این اقدام را در نواحی دیگر مانند صحرای آفریقا ادامه داد و با این روش از غرق شدن کشورهایی مانند مالدیو و جزایر اقیانوس آرام و شهرهایی مانند نیویورک و ونیز جلوگیری نمود.
بدیهی است که این اقدام می تواند همگرائی جهانی را در موضوعی که منافع مشترک برای همگان داشته باشد افزایش دهد.
اجرای این طرح می تواند به عنوان سدی در برابر قاچاق مواد مخدر و کالا از مرزهای شرقی در برابر بخش های مرکزی کشور و خارج از کشور شود. احتمال دارد که در مسیر حفر کانال معادن مختلفی کشف شود که بتوان از آن استفاده نمود. می توان با ایجاد دریاچه هایی در ناحیه کویری ایران به پرورش آبزیان دریایی و ایجاد اشتغال دائمی و افزایش تولید مواد غذایی در کشور پرداخت.
تنی چند از کارشناسان محترم «دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی»، طرح بلند و گسترده پنج‌هزار صفحه‌ای ١٠ جلدی وزارت جهاد سازندگی را مورد مطالعه قرار دادند
سرانجام در آبان‌ماه سال ٨٤ گزارشی تحت عنوان «بررسی امکان‌پذیری اتصال آبهای شمال و جنوب» از سوی این مرکز منتشر شد.
از این گزارش گاهی باعنوان «گزارش بررسی گزینه‌های پیشنهادی طرح کانال کشتیرانی جنوب شمال» یاد میشود.
مهندس محمود شاهبداغی ، با استفاده از مدلسازی کامپیوتری از آخرین نقشه های ناسا ، ضمن اثبات محصور بودن سه دشت جازموریان ، لوت و دشت کویر طرح ایجاد سه دریاچه را با استفاده از حفر ۱۲۶ کیلومتر تونل در شمال و جنوب جازموریان و پمپاژ آب در دو مرحله به ارتفاع ۵۰۰ متر به کویر لوت و ایجاد یک کانال ۲۱ کیلومتری جهت انتقال آب به دشت کویر عملا مسئولان و مخالفان این پروژه را به چالش دعوت کرد
دکتر پیمان عابدی در کتاب بررسی اثرات طرح ایرانرود در بهبود موقعیت راهبردی ایران که نخستین کار پژوهشی از منظر استراتژیک به این آبراه است ، نیز یکی دیگر از طرحهای پیشنهادی پیرامون پروژه ایران رود را با نام آبراه تمدن خلیج فارس مطرح کرده است
طی اجرای طرح آبراه تمدن خلیج فارس یک شبکه رودخانه ای از دریای عمان تا دریای خزر تقریبا تمام مراکز و شهرهای مهم استانهای کشور را در بر میگیرد وی در پیام خود که در ارتباط با طرح خود در ابتدای کتابی که جهت معرفی این طرح منتشر کرده می آورد : در کنار ارائه مسیر جدید آبراه ایران رود و اتصال مراکز استانها و آبهای آزاد ، پیشنهاد میگردد که ضمن اجرایی شدن این طرح کلان در جمهوری اسلامی ایران و دستیابی به موقعیت و جایگاه راهبردی ویژه در سطح بین الملل ، این آبراه را به عنوان شاخص تمدن ایران نوین و با نام آبراه تمدن خلیج فارس به جهانیان معرفی نموده و …
گزینه پیشنهادی مهندس حمید رابعی که با هدف اجرای موفق ، کامل و موثر پروژه بزرگ ایرانرود و حاصل مطالعه دقیق و تلفیق طرحهای پیشین و با در نظر گرفتن تمام نقاط قوت و ضعف و بررسی تمام ابعاد اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی ، امنیتی ، مذهبی ، فرهنگی ، گردشگری و … آنها ارائه شده است ، گام بزرگی در جهت پیشرفت و توسعه پایدار ، توام با عدالت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و اقتدار منطقه ای و بین المللی این سرزمین در ادامه حیاط با عزت خود در طول تاریخ پیش رو خواهد بود . گزینه پیشنهادی مهندس حمید رابعی در ۳ فاز و به صورت همزمان اجرا میشود
فاز اول :
اجرای فاز نخست با هدف تغییر اقلیم فلات مرکزی ایران و ایجاد اشتغال پایدار و فزاینده دریایی در ۹ استان کویری ایران خواهد بود . این فاز در سه مرحله انجام خواهد شد .
در مرحله نخست این فاز ، تونلی به طول ۹۱ کیلومتر از تنگه هرمز به سمت تالاب جازموریان حفر میشود و با حفر قناتی به عمق ۵۰۰ متر و با استفاده از پمپاژ ، آب به جازموریان منتقل خواهد شد تا عمق دریاچه ایجاد شده به ارتفاع ۵۳۳ متر برسد . طی اجرای این فاز دریاچه ای به وسعت حدود ۲۱۰۰۰ کیلومتر مربع ایجاد خواهد شد
در مرحله دوم از فاز نخست از شمال دریاچه جازموریان تونلی به طول ۳۵ کیلومتر به سمت کویر لوت حفر خواهد شد و با حفر قنات دوم به عمق ۵۰۰ متر و با استفاده از پمپاژ ، آب به کویر لوت منتقل خواهد شد
در این مرحله عمق دریاچه لوت تا ارتفاع ۸۶۵ متر بالا خواهد آمد و دریاچه ای به وسعت ۷۶۰۰۰ کیلومتر مربع ایجاد میشود
در مرحله سوم از فاز نخست کانالی به طول ۲۱ کیلومتر از شمال غرب دریاچه لوت به سمت دشت کویر حفر خواهد شد تا آب به دشتی به وسعت حدود ۸۵۰۰۰ کیلومتر مربع و ارتفاع ۸۶۵ متر در کویر نمک منتقل شود
طی اجرای فاز نخست ۳۵ شهرستان در استانهای سیستان و بلوچستان ، کرمان ، یزد ، خراسان جنوبی ، خراسان رضوی ، اصفهان ، سمنان ، قم و تهران به مناطق ساحلی ایران افزوده خواهد شد ضمن اینکه ۱۸۲۰۰۰ کیلومتر مربع از شنزارهای لم یزرع و بیابانهای خشک ایران تبدیل به دریاچه خواهد شد .
فاز دوم :
فاز دوم در واقع بخشی از طرح ایران رود در غرب ایران است که طراحی و اجرای آن با هدف ایجاد چرخه آب در فلات مرکز ایران و جلوگیری از انباشت رسوبات نمکی خواهد بود ضمن اینکه در پایان این فاز استانهای غربی ایران نیز از مزایای اجرای فاز نخست بهره مند خواهند شد
در مرحله اول از فاز دوم ، از طریق حفر کانالی با قابلیت کشتیرانی که پس از عبور از استانهای خوزستان ، لرستان و همدان در نهایت از شمال استان زنجان به سمت دشت کویر تغییر مسیر خواهد داد ، آب خلیج فارس را این بار از سمت شمال غربی دشت کویر و سواحل استان قم به فلات مرکزی ایران منتقل خواهد کرد .
برای مشاهده تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید
در مرحله دوم و همزمان با مرحله اول کانالی از جنوب دریاچه لوت به سمت دریاچه جازموریان و از جنوب جازموریان به سمت سواحل مکران در دریای عمان حفر خواهد شد تا آبی که در مرحله نخست به سه دریاچه وارد خواهد شد را پس از تغذیه آنها خارج نماید.
در مرحله سوم اجرای فاز دوم تونلهای حفر شده در مراحل اول و دوم از فاز نخست تغییر کاربری خواهند داشت و انتقال آب از طریق پمپاژ در این منطقه متوقف خواهد شد .
فاز سوم :
با توجه به اختلاف سطح دریای خزر و آبهای آزاد و تبعات گسترده ناشی از اتصال آن به آبهای آزاد و همچنین هزینه های بسیار بالای حفر کانال از دل رشته کوه البرز ، طراحی فاز سوم با هدف اتصال کشورهای حاشیه دریای خزر به آبهای آزاد در جنوب انجام شده است تا ایران اسلامی عزتمندانه و پس از بررسی تمام ابعاد اقتصادی ،سیاسی و امنیتی اجرای آن ، از قبال پیشنهاد طرح به کشورهای حاشیه دریای خزر ضمن تامین خواسته کشورهای همسایه و دوست خود ، اجرای آن را با تمام هزینه ها و تبعات آن به ایشان واگذار نماید
در این فاز به طور قطع دو مسیر وجود خواهد داشت که از شرق و غرب دریای خزر ، این دریاچه به فاز ۱ و ۲ و در نهایت آبهای آزاد متصل خواهد شد تا ضمن تامین خواست همسایه های شمالی ، استانهای خراسان شمالی ، گرگان ، گیلان و زنجان نیز از مزایای اجرای آن بهره مند گردند .
بازتاب طرح در رسانه های خارجی :
روزنامه ایتالیایی «ایل جورناله» در گزارشی تحت عنوان «ایران غرب را به چالش می‌کشد»، به موضوع کانال قابل کشتیرانی میان ایران و روسیه که خلیج فارس را به دریای خزر متصل کند، پرداخت ;
این سایت ایتالیایی ساخت یک کانال قابل کشتیرانی که به طور کامل از ایران عبور میکند را نه فقط به نفع روسیه، بلکه با اشاره به ٧٠٠٠ کیلومتر ساحل ممتد دریای خزر، این نفع را برای قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان نیز می‌داند.این گزارش درباره نفع روسیه از این اتفاق می‌نویسد: سرانجام ممکن است بعد از چندین قرن، دسترسی به اقیانوس هند برای روسیه امکان پذیر گردد. زیرا از آخرین دهه‌های قرن نوزدهم مهندسان روسی تلاش کردند کانالی قابل کشتیرانی ایجاد کنند که این امکان را به روسیه در زمان حکومت تزار بدهد که بدون عبور از تنگۀ بسفر، به راحتی به خلیج فارس و اقیانوس هند دسترسی پیدا کنند.
سایت‌های روسی مانند اسپوتنیک و راشاتودی اقدام به انتشار گزارش پیرامون طرح اتصال دریای خزر به خلیج فارس کرده و بر اهمیت استراتژیک آن تاکید کردند. نکته مهم این موضوع فارغ از امکان عملیاتی شدن این پروژه، ناراحتی و ممانعت غرب و ترکیه از ساخت این کانال است؛
در یک تعریف کلی دریاچه ، به مکانی اطلاق می شود که به شیوه های مختلف آب در آن جمع شده است. در طول سالهای بسیار طولانی که از شروع حیات بر روی کره زمین می گذرد دریاچه به شکل های مختلفی به وجود آمده اند. برخورد شهاب سنگ ، زلزله ، رانش زمین و بسیاری دلایل طبیعی دیگر باعث ایجاد تشکیل دریاچه ها شده اند. اما نوع دیگری از دریاچه ها ، دریاچه های مصنوعی هستند که عمدتا به وسیله انسان و در پشت سدها تشکیل می شوند. درادامه این مطلب قصد داریم تا شما را با بزرگترین دریاچه های مصنوعی جهان آشنا کنیم.
Nasser/Nubia
در مرز دو کشور مصر و سودان یک دریاچه مصنوعی وجود دارد که مصری ها آن را ” ناصر ” و سودانی ها آن را ” Nubia ” می خوانند. این دریاچه که مساحتی در حدود ۵۲۴۸ کیلومتر مربع دارد در فاصله سالهای ۱۹۵۸ تا ۱۹۷۱ میلادی ساخته شده است.
Caniapiscau
این دریاچه مصنوعی بزرگ به مساحت ۴۳۱۸ کیلومتر در ایالت کبک آمریکا نهمین دریاچه مصنوعی وسیع در جهان و همچنین دومین دریاچه مصنوعی بزرگ در کشور کانادا به حساب می آید. این دریاچه بزرگ در شمال رودخانه ” Caniapiscau ” تشکیل شده است و دارای دو سد و ۴۳ کانال خاکی است.
Raul Leoni
این دریاچه مصنوعی در کشور ونزوئلا که در پشت سد ” Guri ” و بر روی رودخانه ” Caroni ” ساخته شده است با مساحتی در حدود ۴۲۵۰ کیلومتر مربع دهمین دریاچه بزرگ مصنوعی در جهان است. بسیاری این سد و دریاچه پشت آن را عامل اصلی تخریب بخش هایی از جنگل های این ناحیه می دانند.
دریاچه Kariba (زامبیا و زیمبابوه)
این دریاچه بزرگ که در مرز دو کشور آفریقایی زامبیا و زیمبابوه ساخته شده است، در عمیق ترین بخش خود ۹۷ متر عمق دارد و ۶۶۳ هزار کیلومترمربع مساحت آبریز آن می باشد. سدی که باعث به وجود آمدن این دریاچه زیبا شده، در سال ۱۹۵۹ میلادی افتتاح شده است و حدود ۵۵۸۰ کیلومتر مربع مساحت دارد.
دریاچه Volta (غنا)
این دریاچه وسیع و زیبا، بزرگ ترین مخزن ذخیره آبی در جهان است و از نظر مساحت با ۸ هزار و ۵۰۲ کیلومتر مربع، در زمره بزرگ ترین ها قرار می گیرد. این دریاچه در پشت سد Akosombo و در سال ۱۹۱۵ میلادی ساخته شده است و حداکثر عمق آن ۷۳ متر است.
دریاچه Williston (کانادا)
این دریاچه فوق العاده زیبا و دیدنی توسط W.A.C ساخته و در کنار سد «بنت» در بریتیش کلمبیای کانادا واقع شده است. این دریاچه که هرساله گردشگران بسیاری را جذب دیدنی های خود می کند، ۲۵۰ کیلومتر طول و در حدود ۱۵۵۰ کیلومتر عرض دارد و ظرفیت مخزن آب آن، حدود ۱۷۰۰ کیلومتر مربع است.
دریاچه Krasnoyarsk (روسیه)
کراسنویارسک دریاچه مصنوعی است که توسط سدی که روی رودخانه Yanisey در سال ۱۹۷۲ میلادی ساخته شده، ایجاد شده است. این دریاچه که در مرتفع ترین نقطه خود ۱۰۵ متر ارتفاع دارد، مساحتی ۲ هزار کیلومتر مربعی دارد و حدود ۶ هزار مگاوات برق تولید می کند.
دریاچه Bratskoye (روسیه)
روسیه به عنوان بزرگ ترین کشور جهان، دارای تعداد زیادی دریاچه مصنوعی و طبیعی در اندازه های مختلف است. دریاچه Bratskoye در این کشور در کنار رودخانه Angara ساخته شده است و مساحت آن ۵۴۷۰ کیلومتر است. ساخت این دریاچه از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۷ به طول انجامیده است.
دریاچه Bukhtarma (قزاقستان)
این دریاچه مصنوعی با مساحت ۵۴۹۰ کیلومتر مربع در پشت سدی به همین نام قرار گرفته و از سال ۱۹۶۰ میلادی فعالیت خود را آغاز کرده است.
این سد و مجموعه تولید الکتریسیته آن، به صورت سالانه ۲ میلیارد و ۶۰۰ کیلو وات ساعت برق تولید می کند.
دریاچه Guri (ونزوئلا)
این دریاچه مصنوعی که با نام Raul Leoni نیز شناخته می شود، روی رودخانه Caroni با مساحتی در حدود ۴۲۵۰ کیلومتر مربع ساخته شده است.
این دریاچه در عمیق ترین مکانش ۸۵ متر عمق دارد و ۲۴ توربینی که روی آن نصب شده، سالانه ۴۷ هزار گیگاوات برق تولید می کند.
در طرح پیشنهادی مهندس حمید رابعی گزینه آلترنانیو دیگری نیز وجود دارد که در صورت اجرایی شدن آن به جای اجرای فازهای ۲ و ۳ که پیش از این تشریح شدند پس از فاز یک اجرا خواهد شد.
وجود دو رودخانه دائمی دجله و فرات در غرب فلات ایران میتواند امکان خارق العاده ای را در مسیر تحقق ایرانرود فراهم نماید تغییر مسیر رودخانه دجله در شمال عراق به سمت آذربایجان در ایران و حفر کانال البرز تا مدخل دشت کویر در شهر قم یکی از ایده هایی است که میتواند مورد بررسی کارشناسان و مسئولین قرار بگیرد
مطمئنا مشارکت دو کشور عراق و ایران در این طرح بزرگ و منطقه ای باید با هدف کسب منافع مشترک انجام بگیرد و هر دو کشور از منافع آن بهره مند گردند
در این طرح قبل از اینکه رودخانه دجله از کوههای توروس به دشت عراق سرازیر شود ، وارد کانال البرز شده و به سمت شرق حرکت خواهد کرد تا از مدخل دشت کویر در شهر قم فلات مرکزی ایران را در سه دریاچه دشت کویر ، کویر لوت و دشت جازموریان سیراب نموده و در نهایت از سواحل مکران وارد آبهای دریای عمان شود
هرچند گمانه زنیهایی نیز وجود دارد که در هزاران سال قبل ، رود دجله همین مسیر را برای اتصال به آبهای آزاد میپیموده ولی به دلایل نامعلوم از جمله زلزله های مکرر در رشته کوه توروس از مسیر اول منحرف شده و مسیر کنونی را در پیش گرفته است و یکی از دلایل متعدد خشک شدن دریاچه های فلات مرکزی ایران از جمله دریاچه دشت کویر و دریاچه کویر لوت نیز همین رویداد طبیعی بوده است
در بررسی موقعیت رودخانه دجله نسبت به مدخل ورودی دشت کویر در ایران فرصتهای زیادی برای تعامل با دولت عراق با هدف ایجاد تغییرات راهبردی در تعیین مسیرهای جدید برای دو رودخانه دجله و فرات به گونه ای که هر دو کشور از آن منتفع شوند وجود دارد
دجله رودی است که از دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه توروس در شرق ترکیه سرچشمه میگیرد پس از ورود به کشور عراق از میان شهرهای بزرگی چون بغداد و موصل عبور کرده به فرات و سرانجام هر دو به کارون می‌پیوندد که اروندرود را تشکیل می‌دهند و در پایان به خلیج فارس سرازیر می‌شوند. این رود با ۱۸۵۰ کیلومتر طول، سی و هشتمین رود جهان از این حیث می‌باشد. بر اساس یکی از نظریه‌های تاریخی، یکی از قدیمی‌ترین، یا شاید قدیمی‌ترین، تمدن جهان بین دو رود دجله و فرات پدید آمد
این رود مرز تاریخی فلات ایران است که همواره چون مرزی طبیعی میان ایران و سرزمین‌های غرب فلات ایران روان بوده‌است. با هجوم اعراب و گذر آنها از این رود، تیسفون پایتخت ساسانیان در کناره این رود به تسخیر اعراب مسلمان درآمد.دجله رود پرآب و بزرگی است، به گونه‌ای که میان بغداد و موصل کشتی‌هایی در آن حرکت می‌کنند که از نظر بازرگانی اهمیت بسیار دارد.
اگر توافق تاریخی و راهبردی ایران و عراق بر سر تغییر مسیر رودخانه دجله از شمال عراق به سمت ایران صورت پذیرد نه تنها دشتهای خشک مرکزی ایران جان تازه خواهند گرفت بلکه ملت عراق نیز میتوانند از منافع آن بهره مند باشند
حتی نحوه بازپرداخت بدهی چند صد میلیارد دلاری دولت عراق بابت جنگ تحمیلی ۸ ساله علیه ایران نیز در همین طرح میتواند مورد بررسی قرار بگیرد
هشت سال جنگ تحمیلی در ایران با تحمل هزینه های فراوانی همراه بود که هنوز راهی برای بازپرداخت آن از سوی مسئولین در نظر گرفته نشده و طرف عراقی نیز از انفعال ۳۰ ساله مسئولان در ایران حداکثر استفاده را میبرد ، جنگی که علاوه بر هزینه های انسانی خسارتهای فراوانی را به دنبال داشت ، براساس منابع جمع آوری شده در کتاب اقتصاد ایران در دوران جنگ تحمیلی به قلم فرهاد دژپسند، میزان خسارتهای مستقیم وارد شده به ایران از محل تخریب ساختمان ها و تاسیسات، ماشین آلات و تجهیزات و مواد کالاها سر جمع رقمی بالغ بر ۳۰۸۱ میلیارد تومان به نرخ جاری سال ۵۹ تا ۶۷ خواهد بود این رقم در صورتی که بر مبنای دلار رسمی و تغییر آن به ریال و دلار تبدیل شود می توان گفت سرجمع خسارات جنگ تحمیلی برای ایران رقمی معادل ۴۴۰ میلیارد دلار بوده است، این رقم در صورتی که بر مبنای تغییر نرخ ارز رسمی از ۷ تومان به ۲۴۸۰ تومان امروز مورد محاسبه قرار گیرد به نرخ روز رقمی معادل ۱٫۱ تریلیون تومان را شامل می شود.
این ارقام نشان دهنده عمق بالای خسارات جنگ تحمیلی به نظام نوپای ایران است. کل درآمد نفتی ایران طی سالهای ۱۳۵۹ تا ۱۳۸۳ یعنی قبل از دوران طلایی رونق بازار نفت معادل ۴۳۲ میلیارد دلار بوده است یعنی کمی کمتر از خسارت های جنگ تحمیلی و با احتساب درآمدهای طلایی هشت سال اخیر کل درآمد حاصل از صادرات نفت خام ایران طی ۳۲ سال اخیر به رقمی حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلار می رسد که می توان گفت معادل ۴۴ درصد این درآمدها در دوران جنگ از زیر ساختهای اقتصادی کشور حذف شده است، زیر ساختهایی که بعضا در برخی از مناطق جنگ زده کشور هنوز هم به مانند آنچه پیش از آغاز جنگ بود بازسازی نشده است.
هرچند ایران توانست با سر بلندی دفاع مقدس را با پیروزی به پایان ببرد و هیچ بخشی از خاک کشور از ایران جدا نشد ولی آنچه در این دوران از میان رفت سرمایه های انسانی بود که می توانست در سالهای ابتدایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به جای شهادت و هزینه شدن برای حفظ مرزهای کشور برای سر بلندی و آبادانی ایران تلاش کنند
