متاورس شبکهای گسترده از جهانها و شبیه سازیهای سه بعدی پایدار است که به صورت آنی و لحظه به لحظه پردازش میشوند و در آن هویت اشخاص، اشیای فیزیکی، تاریخ بشر و حتی سیستمهای پرداختی پیوستگی خودشان را حفظ و همزمان تعداد زیادی از افراد را به صورت مجازی در خود جای دهد.
تکنولوژی نوع زندگی ما را کاملاً تغییر میدهد، اینترنت، تلفنهای هوشمند و فناوری ابری و متاورس تنها معدود پیشرفتهایی هستند که همگی در ابتدا علمی تخیلی به حساب میآمدند و اکنون کاملاً در زندگی ما نقش دارند. هر شخص برای خود هویت مجازی دارد، مانند اکانت اینستاگرام که هویت مجازی افراد بوده و معرف آنها در دنیای مجازی است یا فروشگاه اینترنتی که یکی از اجزای هویت مجازی افراد و شرکتها را تشکیل میدهد، ارتباطات افراد با دوستان و همکارانشان در دنیای امروز نیز به صورت مجازی شده است، در قالب گروههای اجتماعی که در آن عضو هستند یا حتی بازیهایی که برای سرگرمی افراد در دنیای کامپیوتری ایجاد شدهاند نیز بخشی از هویت مجازی افراد را تشکیل دادهاند و دنیای دیجیتالی متاورس جایی است که همه آنها در یک پلتفورم ادغام میشود.
متاورس
اصطلاح متاورس، اولین بار در سال ۱۹۹۲ توسط نیل استفنسون (Neal Stephenson)، نویسنده رمانهای علمی تخیلی ابداع و در رمان تصادف در برف (Snow Crash) به کار برده شد. متاورس تصویری از یک دنیای مجازی است که در دنیای حقیقی وجود دارد.متاورس یک برنامه، پلتفرم یا گجت هوشمند نیست. متاورس مجموعهای از پلتفرمها، تکنولوژیها و گجت های هوشمند است به عبارت سادهتر متاروس دنیایی است که شما در آن به صورت سه بعدی در دنیای مجازی به بی نهایت میرسید، در این دنیای جدید از بعد زمان و مکان آزاد خواهید شد و میتوانید بدون توجه به قوانین دنیای واقعی، قوانین دنیای خودتان را بسازید.
یکی از مزیتهای کلیدی متاورس حضور است؛ حسی که بهجای تماشای اماکن و افراد، شما را بهصورت فیزیکی با آنها درگیر میکند. برای نمونه، در سرویسهایی مانند Spatial و فیسبوک Horizon میتوانید با همکاران خود دور یک میز مجازی جمع شوید که تجربهی طبیعیتری نسبت به تماسهای ایجاد شده بر بستر زوم و تماسهای تصویری گروهی خواهد بود.
قدرتهای اصلی متاورس
فیس بوک Facebook
شرکت فیسبوک، یکی از شرکتهای پیشرو در حوزه متاورس است. این شرکت پیشتر بودجهای ۵۰ میلیون دلاری برای توسعه پروژه متاورسی خود (XR Programs and Research Fund) کنار گذاشته بود. فیسبوک اعلام کرد که تمام خدمات خود را زیر چتر نام مِتا (Meta) ارائه میکند. این تغییر نام، یعنی شبکههای اجتماعی فیسبوک و اینستاگرام و پیامرسان واتساپ از این پس زیرمجموعههای متا خواهند بود.
بسیاری هم پروژه دییم (Deim)، ارز دیجیتال فیسبوک را به متاورس مرتبط میدانند و میگویند این استیبل کوین میتواند تعاملات مالی افراد در متاورس را دگرگون کند.
مایکروسافت Microsoft
ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، در ماه می اعلام کرد که این شرکت در حال ساخت یک متاورس تجاری است.
اپیکگیمز Epic Games
یک ماه پیش از آن شرکت بازیسازی اپیکگیمز اعلام کرد که برای طراحی متاورس خود یک میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است.
انویدیا Nvidia
سازنده بزرگ پردازندههای کامپیوتری و پلتفرم گیمینگ رولبلاکس (Rolblox) نیز در این حوزه فعال هستند.
اسپشیال Spatial
سال گذشته شرکت Spatial که در زمینه پلتفرمهای سه بعدی فعال است، اپلیکیشن واقعیت افزودهای را به صورت رایگان عرضه کرد که کاربران آن میتوانند با یک آواتار در محیط واقعی این پلتفرم حضور پیدا کنند. شبکه اجتماعی اسنپچت نیز سالها است که در این حوزه فعالیت میکند و آواتارها و فیلترهایی را ارائه کرده محتوای دیجیتال را روی جهان واقعی قرار میدهد. شرکت اپل نیز مدتها است که در حوزه واقعیت افزوده فعالیت میکند.
جهان دیجیتالی متاورس
- اینترنت، شبکهای غیر متمرکز از کامپیوترها که متعلق به هیچ نهاد یا دولتی نیست و برای استفاده از آن نیاز به دریافت مجوز از هیچ ارگان مرکزی نیست.
- استاندارهای باز برای رسانهها شامل متن، تصویر، صدا، ویدئو، آیتمهای سه بعدی، هندسه سه بعدی، بردارها و روشهایی برای ایجاد و ترکیب هر یک از این موارد است. فناوری USD استودیو پیکسار و فناوری MDL مربوط به NVIDIA، گامهای بزرگی در جهت تعامل با برنامههای سه بعدی هستند.
- وجود زبانهای برنامه نویسی باز برای هر یک از موارد بالا، استانداردهایی شامل HTML ،JavaScript ،WebAssembly ،WebXR، زبان WebGPU Shader و … است.
- سخت افزار واقعیت مجازی (XR) مانند عینک هوشمند، تکنولوژی هپتیک و تردمیل همهکاره.
- دفتر کل توزیع شده و قراردادهای هوشمند برای تراکنشهای شفاف و بدون سانسور و بدون نیاز به مجوز. مثالهایی شامل بیت کوین، اتریوم، فلو و تتا و بایننس اسمارت چین و نمونههای دیگر؛ اینها پایههای مهمی برای اقتصاد مالکیت هستند که از متاورس حمایت کرده و آن را به یک کالای عمومی ماندگار تبدیل میکنند
ارزهای دیجیتال در متاورس
متاورس از نظری وابسته به ارزهای دیجیتال است هر دنیایی چندین پایه ثابت و اساسی دارد. یکی از این پایهها مسئله اقتصادی است. در واقع متاورس مانند دنیای خودمان میخواهد امکان خرید و فروش و مبادله را برای کاربران خود فعال کند. این موضوع زمانی امکان پذیر است که ارزی برای مبادله مشخص شود.
جهانهای مجازی هم اموال و داراییهای خاص خود را دارند. در برخی بازیهای واقعیت مجازی مثل Decentraland شما در حال حاضر میتوانید آثار هنری را به صورت داراییهای بیهمتا یا NFT معامله کنید. در متاورس نهایی هر کسی داراییهایی مثل زمین، ساختمان، چهره و حتی نام خاص خود را دارد که این داراییها براساس نظام مالی حاکم بر آن معامله میشود.
مزایای متاورس
محدودیتهای اینترنت فعلی: متاورس قرار است به عنوان جایگزین اینترنت عمل کرده و تمام محتوای آن را به کاربرانش در سراسر دنیا عرضه کند، بدون آنکه محدودیتهای کنونی اینترنت را داشته باشد، متاورس به کاربران خود امکان توزیع محتوای دلخواهشان را به صورت آزادانه و در سراسر پلتفرم میدهد. یعنی شما میتوانید محتوای دلخواهی را که در یک پلتفرم مبتنی بر متاورس ایجاد کرده اید را به پلتفرمی دیگر ببرید.
تداوم و قابلیت تعامل پذیری: در دسترس بودن هر تغییری که در آن اتفاق میافتد. به این معنا که اگر یک کاربر متاورس تغییری در آن ایجاد کند، از آنجا که تغییر ایجاد شده دائمی است برای همه نیز قابل مشاهده خواهد بود.
تداوم هویت: در دنیای metaverse یک شخص میتواند در سراسر آن خود واقعی اش باشد. نیازی نیست شما در هر پلتفرمی یک پلتفرم داشته باشید. مثلاً نیازی ندارید تا به صورت جداگانه یک اکانت فیسبوک، یک اکانت ردیت، یک پروفایل توئیتر و … داشته باشید. شما یک آواتار دارید و با آن در همه جا حضور خواهید داشت.
کاربردهای متاورس
- ملاقاتهای مجازی و قرارهای کاری
- آموزش مجازی
- کسب درآمد از بازیکردن
- خرید آنلاین
- گردشگری و سفر
- کنسرت و جشنها
- مالکیت دیجیتال
- تفریح
- تعامل با رایانه
- اقتصاد
- عادتها و هنجارهای زندگی
زندگی در متاورس
متاورس وضعیتی است که قرار است جانشین اینترنت کنونی شود و تمام محتوای آن را اما با محدودیتهای دسترسی بسیار کمتری به کاربران عرضه کند. پلتفرمهای آنلاین فعلی به کاربران اجازه میدهند در همان محدوده مختص هر سرویس تا حدودی آزادانه حرکت کنند، اما قابلیت تعاملپذیری بین پلتفرمی را محدود میکنند؛ مثلاً شما آزاد هستید هر چیزی را که دوست دارید در ماینکرفت بسازید، اما نمیتوانید آنچه را که در ماینکرفت ساختهاید به بازی فورتنایت منتقل کنید. این در حالی است که متاورس به کاربران امکان میدهد محتوای دلخواه خود را در هر پلتفرمی تولید کرده و آن را آزادانه در سراسر این جهان دیجیتال توزیع کنند.
بر خلاف اینترنت فعلی، کاربران متاورس تغییرات ایجادشده توسط کاربران دیگر را در لحظه و زمان واقعی تجربه خواهند کرد. اگر کاربری هرگونه تغییری در متاورس ایجاد کند، آن تغییر دائمی بوده و بلافاصله برای همه قابل مشاهده است. تداوم و قابلیت تعاملپذیری به کاربران امکان میدهد برخلاف اینترنت، هویت و تجربههای آنلاین خود را در سراسر متاورس حفظ کنند. به این معنی که در متاورس، کاربران دیگر نیازی به داشتن پروفایل جداگانه در توئیتر، کاراکتری در فورتنایت و اکانت ردیت ندارند، بلکه میتوانند در تمام این پلتفرمها تنها خود واقعیشان باشند. این تداوم هویت، عاملی اساسی در شکلگیری نحوه خرید و مصرف محتوا توسط کاربران متاورس خواهد بود.
به لطف متاورس دیگر لازم نیست برای کار در محیط فیزیکی در دنیای واقعی حضور داشته باشیم؛ بلکه محل کار ما در همان متاورس خواهد بود. عینکهای واقعیت مجازی و محیط متاورس هم پای هم ساخته میشوند و در آینده نزدیک این عینکها کاربردهای زیادی در محل کار خواهند داشت.
مثلاً از این عینکها میتوان برای احراز هویت، به خاطر سپردن نام همکاران، بخشها و پروژههای که قبلاً با هم کار کردهاید و در کل بهعنوان پنجرهای از راه دور به درون دفاتر اداری، تأسیسات تولیدی و کارخانههای بستهبندی سراسر جهان استفاده کرد. عینکهای واقعیت مجازی میتوانند جایگزین گوشیهای هوشمند و لپتاپها شوند. تصاویر دیجیتالی، بازخورد لمسی، حسگرهای بیومتریک و پخش و ضبط صوتی همه از قابلیتهای زندگی در متاورس است و بینایی ماشین نیز جز مهمی از این دنیا خواهد بود.
جزئیات متاورس
متاورس به عنوان جهانی دیجیتال، وعده ایست که کم و بیش در حال محقق شدن است. دنیایی که به شما امکان ارتباطات و کارکردهای متنوع بدون محدودیتهای اینترنت کنونی را خواهد داد. شما در متاورس هر آنچه که بخواهید را در دسترس خواهید داشت. جهانی آرمانی همانند دنیای آواتار. در دنیای Metaverse قرار است سازمان دهی به صورت برنامههای غیرمتمرکز باشد و در دست نهاد دولتی خاصی نباشد و این نقطه اشتراک و ارتباط متاورس با بلاک چین است.
مهمترین پیشگام متاورس خود اینترنت است. اگر اینترنت را یک گشتوگذار ویدئویی از آپارتمانی در نظر بگیریم که به هر اتاق آن نگاهی اجمالی دارد، متاورس خود آپارتمان خواهد بود. درست است که ما هنوز در این آپارتمان ساکن نشدهایم، اما اجارهنامه آن را از مدتها پیش امضا کردهایم.