سید صولت مرتضوی باباحیدری شهردار سابق مشهد در یک نشست خبری اظهار داشت: معقوله حاشیه نشینی یک معضل جهانی و ملی است و اساسا کلان شهرها همواره با پدیده حاشیه نشینی مواجه بوده اند.
وی افزود: معضل حاشیه نشینی متاسفانه در چند سال اخیر در ایران اسلامی توسعه پیدا کرده است و شهر مشهد مقدس نیز از این قاعده مستثنی نیست، با توجه به رشد جمعیتی مشهد، پدیده و معضل اجتماعی حاشیه نشینی در این شهر توسعه یافته است.
شهردار مشهد گفت: بر اساس برخی آمارها، بالغ بر یک میلیون نفر از جمعیت 3 میلیون نفری شهر مشهد در حاشیه شهر زندگی می کنند.
مرتضوی باباحیدری تصریح کرد: من امروز به دنبال بررسی عوامل حاشیه نشینی نیستم، اما آنچه که شهر مشهد را با این مشکل رو به رو ساخته است، 2 عامل مهاجرت بی رویه از روستاها به شهر و گریز از مرکز است.
وی با اشاره به افزایش 2.5 برابری جمعیت کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، افزود: با توجه به اینکه نرخ زاد و ولد در شهر مشهد طی چند سال گذشته تقریبا کمتر و یا معادل نرخ آن در کل کشور بوده اما جمعیت این شهر بالغ بر 7 برابر افزایش پیدا کرده است که این مقدار نه به واسطه زاد و ولد بلکه به علت مهاجرت روستاییان به شهر است.
شهردار مشهد گفت: علت این مهاجرت به شهر مشهد نیز چیزی جز عدم اجرای برنامه های شهری و اسناد آمایشی و پدیده خشکسالی در شرق کشور نیست.
مرتضوی باباحیدری تصریح کرد: از جمله عوامل مهم دیگری که موجب افزایش حاشیه نشینی در شهر مشهد شده است، موضوع گریز از مرکز است که با توجه به افزایش هزینه ساماندهی بافت های فرسوده و بالا بودن هزینه زندگی در این بافت ها موجب شده تا افرادی که ساکن آن جا هستند، توانایی زندگی در این مناطق را نداشته باشند و مهاجر پذیری به شهر مشهد افزایش پیدا کند.
وی افزود: در حال حاضر مساحت حاشیه شهر و بافتهای فرسوده مشهد 8 هزار هکتار است که بر اساس آن شورای اسلامی شهر و شهرداری مشهد در دوره جدید بر آن شدند تا به پدیده حاشیه نشینی تا اندازهای پایان بدهند.
شهردار مشهد گفت: الحاق بعضی از روستاها به شهر مشهد یکی از عوامل توسعه حاشیه نشینی در این شهر بوده است تا جایی که بعضی از روستا ها که باید بر اساس جمعیت بالایی که دارند به شهر تبدیل شوند اما به علت غفلت در انجام برخی امور در این راستا به شهر متصل شدند و به طور مستفل شهر نشدند ولی با این وجود تا کنون اقدامات مناسبی به وسیله شهرداری مشهد و مدیریت شهری انجام شده است که به کارنامه ای برای ما تبدیل شده است.
مرتضوی باباحیدری در ادامه تصریح کرد: یکی از برنامه های ما که امروز به عنوان کارنامه ای برای ما تبدیل شده ،رسیدگی به مساله حاشیه نشینی است.
وی افزود: تغییر شیب خدمت نیاز به گفتمانسازی ملی، منطقهای و محلی داشت که با مطالعه و همیاری رسانه ها این کار انجام پذیرفت و حضور موثر در ستاد ساماندهی فرهنگی شهر و تشکیل کمیسیون ویژه ساماندهی حاشیه شهر در شورای شهر دو عامل عمده است که سبب شد اقدامات مناسبی در ساماندهی حاشیه شهر مشهد انجام شود.
شهردار مشهد گفت: افزایش 3 مترمربعی سرانه فضای سبز، نصب 200 ایستگاه ورزشی، ایجاد دسترسی با راهاندازی 16 خط اتوبوس، تعریف 70 درصد اعتبارات توسعه فضای سبز در سال جاری به مناطق کم برخوردار و حاشیه شهر، تجهیز 251 مسجد حاشیه شهر به امکانات ورزشی، اعزام مبلغ به مساجد حاشیه شهر در 8 پهنه از مناطق حاشیه ای شهر ، احداث خط دو قطارشهری که بخش اعظمی از آن در حاشیه شهر واقع شده است.
مرتضوی باباحیدری در ادامه تصریح کرد: احداث پلهای هوایی مکانیزه،احداث 144 مسجد در شهر مشهد با اولویت حاشیه شهر و مناطق کمبرخوردار با کمک سپاه و همچنین مساحت 3000 واحد مسکونی، کمک به جمعآوری معتادان، اجرای طرح کرامت مهرو اهدای 4000 کیف سلامت به دانشآموزان حاشیه شهر، اجرای طرح ارائه خدمات رایگان سلامت در 110 پایگاه محلی مناطق محروم، مشارکت با سپاه امام رضا(ع) در خصوص احداث مجموعه های ورزشی سرپوشیده با اهدای اراضی به ارزش 700 میلیارد تومان از سوی شهرداری، ایجاد 7 فرهنگسرا و مرکز فرهنگی در حاشیه شهر، آمادهسازی 70 زمین ورزشی روباز در محلات حاشیه شهر، احداث 3 سوله بحران و 5 سالن ورزشی ، برگزاری طرحهای ورزشی در 200 مدرسه حاشیه شهر، احداث و بهرهبرداری از 8 بازار میوه و ترهبار، ساماندهی صنوف مزاحم و آلاینده شهری و… از جمله اقدامات دیگر مدیریت شهری برای ساماندهی حاشیه شهر مشهد است.
وی در رابطه با ساماندهی رودخانه کشف رود افزود: رودخانه کشف رود به واسطه اینکه محل تخلیه فاضلاب بود به معضلی در حاشیه شهر تبدبل شده است که بعد از 18 سال با پیگیری شهرداری و سایر دستگاههای مربوطه در 14 کیلومتر از این رودخانه که به مساحت 90 هکتار، 50 هزار اصله درخت در حاشیه آن نیز کاسته شده است.
شهردار مشهد گفت: حاشیه شهر مشهد از حیث زیبایی و نظافت تفاوتی با دیگر نقاط شهر مشهد ندارد و مدیریت شهری مشهد به این منطقه توجه ویژهای کرده است همچنان که در این راستا نسبت به دیگر مناطق شهر نیز غفلت نکرده است.
مرتضوی باباحیدری در ادامه تصریح کرد: به استناد قانون تقسیمات کشوری هر روستایی که جمعیت آن به رقم مشخصی برسد باید به شهر تبدیل شود اما متاسفانه در خصوص شهر مشهد متاسفانه غفلتهایی فرواوانی در خصوص حاشیه شهر صورت گرفته که هنوز هم ادامه دارد.
وی افزود: متاسفانه روستاهایی با جمعیت 40 هزار نفر در حاشیه حاشیه شهر شکل گرفته که رها شده لذا باید این روستاها به شهر تبدل شود تا به بلوغ برسد اما این موضوع تا به حال اتفاق نیافتاده است و معضل آن گریبانگیر مشهد است.
شهردار مشهد گفت: درخواست من از دولت محترم این است که به حاشیه ی حاشیه شهر مشهد و مدیریت روستاهایی که اطراف شهر وجود دارد و به مشهد ملحق شده است توجه ویژهای داشته باشد.
مرتضوی باباحیدری در ادامه تصریح کرد: خدمت گرفتن حق مردم و خدمت رسانی وظیفه دولتمردان است اما ذکر این نکته مهم است که از دلایل ایجاد معضل حاشیهشینی عدم توجه به روستاها است به گونهای که اشتغال در روستاها با مشکل مواجه شده است که این دلیلی برای روانه شدن روستاها به سوی شهرها شده است.
وی افزود: پیشهاد مشخص من به دولتها در دوره های مختلف این است که بابد برای معکوس کردن موضوع مهاجرت از روستاها به شهرها توجه ویژهای شود و این مهم نه یارانه دادن به روستاییها بلکه یارانه دادن به تولیدات روستایی است که سبب اشتغالزایی می شود.
شهردار مشهد گفت: یکی از عواملی که سبب میشود مردم از روستاها رغبت بیشتری برای حضور در شهرها داشته باشند پاسخگویی به نیازهای مختلف آنان از جمله آموزش، درمان، رفاه و … است لذا در صورت توجه به این نیازها در روستاها دیگر شاهد این معضل در شهرها به خصوص شهر مشهد نخواهیم بود.
مرتضوی باباحیدری در ادامه تصریح کرد: در حاشیه شهر مشهد از نظر معماری ، ساخت و سازهای مناسبی صورت نگرفته چرا که روستاها به شهر ملحق شده اند و این موضوع به سیما و چهره شهری صدمه وارد میکند اما در عین حال خوش سیما ترین مردم ، کسانی هستند که در حاشیه شهر زندگی می کنند.
وی افزود: عمدهترین جمهیت حاشیهنشین در کشور به ترتیب در شهرهای مشهد، تبریز، تهران، البرز و شیراز است.
شهردار مشهد گفت: مدیریت شهری مشهد برای جلوگیری از توسعه معضل حاشیهنشینی اقدامات و نظارتهای لازم را به عمل آورده است به طوری که از ساخت و سازهای غیرمجاز به شدت جلوگیری میکند با وجود این که جلوگیری از حاشیه نشینی از وظایف دولت است.
مرتضوی باباحیدری در ادامه تصریح کرد: در برنامهریزی کوتاه مدت خدمترسانی عادلانه، میان مدت ساماندهی نیازهای عمومی و توسعه فضای سبز و بلندمدت جلوگیری از تصرفات و ایجاد کمربند سبز مشهد برای ساماندهی بیشتر حاشیه شهر مشهد مدنظر قرار گرفته است که برنامهریزی بلندمدت آن در یک افق 7 الی 8 ساله به نتیجه خواهد رسید.
وی افزود: شهرداری مشهد تلاش میکند که دغدغه رهبر معظم انقلاب و علمای اسلامی را در خصوص حل معضل حاشیهنشینی رفع کند و در این مسیر نیز از تجربیات سایر کشورها نیز استفاده میکند.
وی افزود: شهرداری مشهد تلاش میکند که دغدغه رهبر معظم انقلاب و علمای اسلامی را در خصوص حل معضل حاشیهنشینی رفع کند و در این مسیر نیز از تجربیات سایر کشورها نیز استفاده میکند.
شهردار مشهد گفت: شهرداری مشهد توانسته با برنامهریزی دقیق برنامههای شهرداری را در قالب اقدام و عمل اجرا کند و به کارنامه تبدبل کند که در این بخش موفق بوده و قابلیت راستی آزمایی دارد.
مرتضوی باباحیدری در ادامه تصریح کرد: حاشیه نشینی برای مشهد تهدید نیست بلکه فرصت و سرمایه است اما از حیث شهرسازی وقتی براساس مبانی شهرسازی یک منطقهای شکل نگیرد حتما تهدید محسوب میشود.
وی افزود: زیارت محوری یکی از مولفههای توسعه کشور است که هم به توسعه اقتصادی و فرهنگی کمک می کند و هم میتواند انقلاب اسلامی را به خارج از کشور معرفی کند.
شهردار مشهد گفت: شهرداری مشهد در راستای تحقق اهداف خود در سال 2017 اقدامات مناسبی انجام داده است که از جمله آن میتوان به توسعه زائرسراهای ارزان قیمت، توسعه هتلها و مراکز اقامتی و … اشاره کرد، در کنار آن نیز آستان قدس رضوی توجه ویژهای به زیارت درمانی و توریسم درمانی دارد.
مرتضوی باباحیدری در ادامه تصریح کرد: شورای عالی شهرسازی بعد از 8 سال طرح جامع مشهد را تصویب و بعد از گذشت 2 سال از تصویب، ابلاغ کرد که عملا طرح ضمانت اجرایی نداشته است و با این حال شهرداری به دنبال تصویب طرحهای تفصیلی است.
وی افزود: شهرداری مشهد با ساخت و سازهای بدقواره و بلند مرتبه سازی در اطراف حرم مطهر رضوی مخالف است و در این مدیریت شهری مشهد، کمترین پروانه بلندمرتبهسازی در اطراف حرم مطهر رضوی صادر شده است.
شهردار مشهد گفت: با اقدامات انجام شده از سوی مدیریت شهری مشهد، حاشیهنشینی در این شهر از حالت وخامت خارج شده است.