آکادمی رابعی اخبار ، مقالات ،آثار و برنامه های مهندس حمید رابعی
نوشته های مشابه
وقتی کسی برای اولین بار متوجه وجود توکنهای غیرمثلی یا همان NFTها می‌شود، احتمالاً اولین سوالی که از خود می‌پرسد این است که «خب که چه؟ چرا کسی باید برای این پول بدهد؟» اگر برای شما هم همچنان این مسئله حل نشده است، ادامه این مقاله را بخوانید.
این سوال را با سوال جواب می‌دهم. اگر تابلوی «مونالیزا»، شاهکار لئوناردو دا وینچی، امروز برای فروش گذاشته شود، چه پیشنهادهایی برای آن ارائه خواهد شد؟ ۱۰ هزار دلار؟ ۱۰۰ هزار دلار؟ ۱۰ میلیون دلار؟ خیلی خیلی بالاتر از این ارقام.
آیا تابلوی مونالیزا به‌جز اینکه به دیوار نصب کنید کاربردی دارد؟ شاید بگویید:
«مونالیزا یک تابلوی فیزیکی زیبا است و می‌توانید آن را ببینید و لمس کنید.»
اگر موضوع فقط فیزیکی‌بودن و زیبایی تصویر بود، همین حالا می‌توانید تصویر تابلوی مونالیزا را از اینترنت دریافت کنید و روی تابلو به‌شکلی حرفه‌ای پیاده کنید.
بنابراین جدای اینکه،تابلوی مونالیزا تا چه اندازه زیبا است، دلایل دیگری وجود دارند که باعث می‌شوند این تابلو ارزشمند شود:
- هنرمند اثر: لئوناردو دا وینچی، این نقاش پرآوازه، حتی اگر دستش را در رنگ می‌کرد و به بوم می‌زد، تابلوی او میلیون‌ها دلار به فروش می‌رسید.
- منحصربه‌فرد و کمیاببودن اثر: این که فقط یک نمونه از مونالیزا وجود دارد که با دستان لئوناردو دا وینچی نقاشی شده است، آن را منحصربه‌فرد و کمیاب میکند و همین به ارزشش می‌افزاید. همچنین لبخند خاص موجود در تصویر، آن را از نظر ویژگی متمایز میکند.
- مالکیت: در نهایت همه‌چیز به مالکیت ختم می‌شود. یک میلیاردر تابلوی مونالیزا را می‌خرد، چون مالکیت حقیقی اثری را به‌دست می‌آورد که لئوناردو دا وینچی چند صد سال پیش با دستان خودش خلق کرده است و می‌تواند به آن ببالد. او مشهور خواهد شد. خریدار این اثر مالک آن خواهد بود و هر چه زمان می‌گذرد، احتمالاً ارزشش افزایش خواهد یافت.
یک مثال دیگر برای درک بهتر این موضوع: پس از تحمل سختی بسیار، بعد از قهرمانی در یک رشته ورزشی یک مدال طلا دریافت می‌کنید. این در حالی است که به‌راحتی این مدال طلا را می‌توان ساخت یا از جایی خریداری کرد. تفاوت اصلی در دو مدال، ثبت‌شدن قهرمانی شما است که با رقابت با چندین نفر دیگر کسب شده است. بحث بر سر منحصربه‌فرد بودن چیزی است که برای هرکس ارزشی خاص دارد و کسی حاضر است بدون توجه به قیمت صرفاً مالکیتش را به دست آورد.
در مورد NFTها هم موضوع همین است، اما چون با اقلام دیجیتالی سروکار داریم، درک موضوع کمی دشوارتر است. در اینجا شاید بگویید:
«من می‌توانم با دو کلیک ساده ویدیویی که به قیمت ۶.۶ میلیون دلار فروخته شده بود را دانلود کنم.»
بله شما می‌توانید ویدیو را روی کامپیوتر خود دانلود کنید، همان طور که می‌توانید در موزه با تابلوی مونالیزا عکس بگیرید، اما شما مالک حقیقی اثر نیستید.
وقتی می‌بینید یک تصویر به‌صورت توکن NFT با قیمت ۱۰۰,۰۰۰ دلار به فروش می‌رسد، در نگاه اول مسخره به نظر می‌آید، اما وقتی عمیق‌تر فکر می‌کنیم می‌بینیم که همان اصول بالا درباره این توکن هم صدق میکند:
- هنرمند اثر: فردی که این اثر را خلق کرده است، احتمالاً مشهور است یا دنبال‌کنندگان زیادی دارد. اگر همین حالا ایلان ماسک، یک خط روی کاغذ بکشد و برای فروش بگذارد، افرادی حاضر هستند هزاران دلار برای آن پرداخت کنند.
- منحصربه‌فرد و کمیاببودن اثر: از این اثر فقط یک نمونه یا تعداد محدودی نمونه وجود دارد، پس کمیاب است. به‌عنوان مثال هنرمندی مانند Beeple فقط یک نمونه از کارهای خود ایجاد میکند. گاهی اوقات هم اثر دارای ویژگی‌های ظاهری جذابی است که آن را از بقیه متمایز میکند.
- مالکیت: خیلی راحت می‌توانید با چند کلیک، تصویر NFT را روی کامپیوتر یا گوشی خود ذخیره کنید و به خریدار تصویر بخندید، اما این مانند این است که تصویر تابلوی مونالیزا را روی کامپیوتر خود ذخیره کنید. طبق قاعده، با خرید یک NFT، مالکیت شما روی بلاک چین و به‌صورت غیرمتمرکز ثبت می‌شود و کسی نمی‌تواند آن سابقه روی بلاک چین را انکار کند؛ به‌خصوص روی بلاک چین بزرگی مانند اتریوم. با این فناوری می‌توانید یک NFT را روی کیف پول شخصی خود ذخیره کنید و هر زمان که خواستید در کمتر از چند ثانیه مالکیت آن را به فرد دیگری انتقال دهید. هنرمند اثر حتی ممکن است بالاترین کیفیت ممکن را در اختیار شما قرار دهد؛ چیزی که نمی‌توانید در اینترنت پیدا کنید.
اصلی‌ترین چیزی که به یک NFT معنا می‌دهد همین مالکیت است. اگر بخواهیم این موضوع را با مثال ساده‌تری توضیح دهیم، زمانی در بازی کامپیوتری یک آیتم داشته باشید، روی کاغذ آن آیتم متعلق به شماست، اما در حقیقت، سازنده بازی مالک آیتم است و می‌تواند هر زمان که خواست آن را از حساب شما پاک کند. اگر همان آیتم یک NFT باشد، شما طبق سوابق بلاک چین مالک حقیقی آن هستید و خارج از بازی هم روی کیف پول شخصی خود به آن دسترسی خواهید داشت و می‌توانید آن را خارج از بازی هم مبادله کنید.
«اما آیا دادگاهی مالکیت NFT را به رسمیت می‌شناسد؟»
هنوز نه، اما در آینده نزدیک احتمالاً رسمیت پیدا خواهد کرد. به‌عنوان نمونه، در مارس ۲۰۲۱ ایالت آیووای آمریکا، قانونی را به تصویب رساند که طبق آن سوابق ثبت‌شده روی بلاک چین‌های معتبر (ازجمله اتریوم) مانند قراردادهای عادی به رسمیت شناخته می‌شود.
مدتی است که بازار توکنهای غیرمثلی حسابی داغ شده است و بسیاری از هنرمندان، شرکت‌های ساخت بازی و دارندگان آثار کلکسیونی به‌دنبال ورود به این حوزه هستند. اما دلیل این همه تب‌وتاب چیست؟
کریپتواسلیت در گزارش تازه خود به‌دنبال پاسخ به این سؤال است که چرا این همه مردم اسیر دنیای بلاک چین و رمزنگاری شده‌اند؟ این فضا در مقایسه با دنیای امور مالی سنتی یک نوزاد است؛ نمی‌تواند کاملاً روی پاهایش بایستد، هنوز در حال رشد است و سعی در فهمیدن مسائل اطراف دارد. بااین‌حال، تماشای تکامل آن، کشف قلمروها و امکانات جدیدی که واردش می‌شود و دیدن اینکه چگونه قواعد و موانع سنتی را مختل میکند و از سر راه برمی‌دارد، هیجان‌انگیز است.
پتانسیل این صنعت در واقعیت بخشیدن به سرکش‌ترین تصورات و رویاهای‌تان دیدنی است. اما به‌تازگی، افراد بیشتر و بیشتری متوجه روندی کاملاً هیجان‌انگیز و نسبتاً جدید می‌شوند: توکنهای غیرمثلی (NFT).
ظهور بلاک چین و ارزهای دیجیتال دروازه‌هایی را گشود تا هر کسی در هر جایی به انتقال ارزش دسترسی داشته باشد. سپس، امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) در سال ۲۰۲۰ وارد صحنه شد. فناوری بلاک چین ناگهان به موارد استفاده مالی پیچیده‌تری گسترش یافت، از تجارت و بیمه گرفته تا پس‌انداز، وام و موارد دیگر. با ایجاد اختلال شگفت‌آور و ظرفیت بی‌حدوحصر دیفای، جای شگفتی نیست که به بزرگترین جنون سال ۲۰۲۰ تبدیل شد.
اما زمانی که اغلب مردم نگاه‌شان به دیفای بود، اسب سیاه درخشانی در سایه در حال رشد بود. توکنهای غیرمثلی، نسخه‌های توکن‌سازی‌شده از یک دارایی دیجیتال یا غیر دیجیتال هستند. آنها نشان داراییهای تعویض‌ناپذیر (غیرمثلی) مانند کالاهای کلکسیونی، آثار هنری یا املاک هستند؛ منحصربه‌فردبودن و کمیابی این دارایی‌ها ویژگی اصلی آنهاست.
این همان چیزی است که آنها را خاص و جذاب میکند. ارزها، چه ارزهای فیات سنتی و چه ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین یا استیبل کوین‌ها، قابل تعویض و به‌راحتی قابل‌معاوضه هستند. آنها معادل همان چیزی هستند که می‌توانید بخرید.
یک اسکناس یک دلاری در جیب شما با اسکناسی یک دلاری داخل کیف همسرتان قابل تعویض است؛ یک واحد بیت کوین را می‌توان با واحد بیت کوین دیگری بدون از دست دادن چیزی معامله کرد. اما توکنهای غیرمثلی فرق دارند. نمی‌توانید آنها را مثل داراییهای تعویض‌پذیر معاوضه کنید؛ چراکه هرگز دو NFT دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فرد یکسان نیستند.
توکنهای غیرمثلی اولین بار در سال ۲۰۱۷ شهرت یافتند؛ در آن زمان یک بازی مبتنی بر بلاک چین اتریوم به نام کریپتوکیتیز (CryptoKitties)، انگیزه صدها نفر را برای جمع‌آوری، مبادله و حتی پرورش گربه‌های مجازی در این بازی شد. هیچ گربه‌ای در این بازی با گربه دیگر یکسان نیست و بازی به‌قدری جذاب بود که میلیون‌ها دلار جابجا و هزاران مبتدی را به دنیای ارزهای دیجیتال جذب کرد.
بازار توکنهای غیرمثلی پس از رونق کریپتوکیتیز راکد باقی ماند، تا اینکه در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ به‌سرعت شروع به رشد کرد. پروژه‌ها به رکوردهای تازه دست یافتند. مانند کارت ورزشی مبتنی بر بلاک چین کیلین ام‌باپه (Kylian Mbappé)، مهاجم تیم فوتبال پاری سن ژرمن که به قیمت ۶۶,۸۵۰ دلار فروخته شد. در همین حال، فروش‌های این‌چنینی با موارد فروش‌های چند میلیون دلاری مثل اثری به نام «تقاطع» (Crossroad) از هنرمند مشهور بیپل (Beeple)، موارد قبلی را به فراموشی سپرد.
موارد استفاده توکنهای غیرمثلی داراییهای متنوعی را در بر گرفته است: مجموعه‌های مجازی، اقلام بازی، آثار هنری دیجیتال، رویدادها، املاک و مستغلات، اسناد هویتی، گواهینامه‌ها و موارد دیگر. NFTها جریان درآمدی و فرصت‌هایی جدیدی را بر روی هنرمندان، طراحان بازی، اهالی موسیقی و دیگران می‌گشایند؛ اما چرا به‌جای نسخه‌های واقعی و غیرتوکن‌سازی‌شده این داراییهای منحصربه‌فرد و نادر، خود را درگیر توکنهای غیرمثلی کنیم؟ سه دلیل وجود دارد: NFTها اثبات اصالت، تأمین مالکیت و قابلیت انتقال را فراهم می‌کنند.
۱. اصالت
استانداردسازی توکنهای غیرمثلی و مشخصه‌های دقیق قراردادهای هوشمند آن باعث می‌شود که هر یک از آنها به‌تنهایی قابل‌شناسایی و اصیل باشد. کاربران می‌دانند که از هر توکن غیرمثلی فقط یک عدد وجود دارد؛ بنابراین نمی‌توان آنها را کپی یا تقلید کرد. احتمال این نیز که با یک چیز تقلبی روبه‌رو شوید، صفر است. شفافیت فناوری بلاک چین به این معنی است که می‌توان اصالت را راستی‌آزمایی و اثبات کرد.
جعل و کلاهبرداری برای بسیاری از صنایع مثل برندهای هنری یا لوکس مشکلی بزرگ است؛ وب‌سایت کوین تلگراف (Cointelegraph) در این باره می‌نویسد:
بلاک چین‌هایی که توکنهای غیرمثلی را ایجاد می‌کنند، با جعل مقابله می‌کنند و به خریداران اطمینان می‌دهند چیزی را که پول برایش داده‌اند، دریافت می‌کنند.
وب‌سایت کوین دسک (Coindesk) هم گزارش داده که شرکت لوکس ال‌وی‌ام‌اچ (LVMH)، صاحب برند مشهور لویی ویتون (Louis Vuitton)، سوار بر موج توکن غیرمثلی شده و در حال آماده‌سازی یک بلاک چین برای اثبات اصالت کالاهای لوکس خود است.
هدف این است که محصولات، توکن غیرمثلی دریافت کنند تا اصالت‌شان تأیید شود. همچنین چرخه حیات یک کیف‌دستی از مزرعه نگهداری تمساح تا فروشگاهی که در آن فروخته شده، و مالکان متعدد بعدی که آن را خریداری کرده و فروخته‌اند، قابل‌ردیابی خواهد بود.
۲. مالکیت
فناوری بلاک چین به افراد امکان می‌دهد که واقعاً مالک چیزی باشند که متعلق به آنهاست. در اینجا لازم به یادآوری است که NFTها به‌خاطر قراردادهای هوشمند و حقوق مربوطه، صرفاً توسط مالک (یا مالکان) آن دارایی قابل معامله و انتقال هستند. این بدان معناست که حتی صادرکننده توکن غیرمثلی هم نمی‌تواند آن را بدون اجازه مالکش کپی کند یا انتقال دهد.
سال‌هاست گیمرها ارزها و داراییهای مجازی را معامله می‌کنند؛ از پوسته‌های شخصیت‌های بازی فورت‌نایت (Fortnite) گرفته تا طلای بازی دنیای وارکرفت (World of Warcraft). اما در یک بازی سنتی، شما واقعاً مالک چیزی در دنیای مجازی نیستید، چراکه اقتصاد آن منحصر به یک بازار بسته است.
ممکن است ۶۰ دلار برای دریافت مجوز یک برنامه هزینه کنید، یک ماه با آن بازی کنید، بازی را به‌پایان برسانید و آن را کنار بگذارید، بدون اینکه چیزی گیرتان آمده باشد. به‌عبارت‌دیگر، شما نمی‌توانید ارز یا کالای درون‌بازی را با ارزهای فیات مبادله کنید، همین‌طور نمی‌توانید آن را با خود به بازی دیگری ببرید، چراکه واقعاً بر آن مالکیت ندارید.
اما در دنیای بازی‌های بلاک چین، شما تمام داراییهای توکن‌سازی‌شده درون‌بازی را (به شکل توکن غیرمثلی) در کیف پول خود دارید و می‌توانید در چندین بازی با آنها معامله، مبارزه، جنگ یا مسابقه انجام دهید.
شما مالک و کنترل‌کننده همه این دارایی‌ها هستید، از یک شمشیر طلسم‌شده گرفته تا پوسته‌ها یا ارزهای موجود در بازی. در یکی از پنل‌های کنفرانس آینده‌گرایی ۲۰۲۰ با عنوان «آینده بازی‌ها و توکنهای غیرمثلی»، دکتر جسی رایش (Jesse Reich)، مدیرعامل شرکت اسپلینترلند (Splinterlands)، توضیح داد که چگونه مالکیت دارایی مانند دریچه‌ای یک طرفه است:
لحظه‌ای که شروع به تصاحب شمشیر، زره، شخصیت‌ها و ویژگی‌های سفارشی آنها می‌کنید، این ایده که بعداً با آنها در بازی دیگری بازی می‌کنید و و صدها یا هزاران دلار خرج می‌کنید، اما مالک هیچ یک از این چیزها نیستید، دیگر جذابیتی نخواهد داشت.
میک نایم (Mik Naayem) از شرکت دپر لبز (Dapper Labs) نیز همین نظر را دارد. او می‌گوید وقتی کاربران منحصربه‌فرد بودن، کمیابی و مالکیت را در یک دنیای مجازی تجربه کنند، دیگر پرداخت پول نقد در بازی‌های معمولی هیچ جذابیتی برای آنها نخواهد داشت.
۳. قابلیت انتقال
ازآنجاکه توکنهای غیرمثلی غیرمتمرکز هستند، نیازی به نهاد مرکزی برای صدور آنها نیست و جابه‌جایی آنها بسیار آسان‌تر است. این مسئله به کاربران امکان می‌دهد تا بدون حضور دست‌وپاگیر اشخاص ثالث که روند کار را کُند یا پیچیده می‌کنند، وارد تعامل، تبادل و فروشگاه‌های تخصصی همتابه‌همتای بدون نیاز به مجوز شوند.
با توجه به مثال بازی که در بالا گفتیم، NFTها مسئله انحصار در بازی‌های سنتی را حل می‌کنند، زیرا دارایی‌ها را به‌راحتی می‌توان برای استفاده در بازی‌های مختلف بلاک چینی انتقال داد. ازآنجاکه دارایی‌هایی ساخته یا خریداری‌شده توسط شما متعلق به خود شماست و نه شرکت سازنده بازی، این دارایی‌ها بین دنیاهای مختلف قابل‌انتقال هستند و می‌توان آنها را از یک بازی به یک بازی دیگر جابه‌جا کرد. قابلیت انتقال این دارایی‌ها به این معناست که این توکن‌ها به میلیون‌ها نفر امکان می‌دهند تا به آنها دسترسی داشته باشند و می‌توان آنها را با ارزهای دیجیتال معامله کرد.
نتیجه‌گیری
توکنهای غیرمثلی از این جهت هیجان‌انگیز و جالب هستند که کارایی آنها فراتر از پول است. آنها در میان عادت انسان برای جمع‌آوری چیزهایی که موجب اشتیاق یا سرگرمی است، جایی برای خود باز می‌کنند. یکی دیگر از دلایل جذابیت آنها این است که نماینده اقلام ویژه و نادر هستند؛ اما کارکردی فراتر دارند، چون صاحبان کالا می‌دانند این اقلام اصیل و به‌راحتی قابل‌انتقال هستند و مالکیتشان واقعاً متعلق به آنهاست. توکنهای غیرمثلی امکانات گسترده‌ای را برای داراییهای واقعی و مجازی فراهم کرده‌اند. آنها فرصت‌هایی را پیش روی آفرینندگان و جریان‌های درآمدی جدیدی را در عرصه بازی، هنر، ورزش و فناوری گشوده‌اند.
بازار کنونی ارزهای دیجیتال به‌شدت حول محور بیت کوین و معاملات و استخراج ارزهای دیجیتال می‌گردد. اما این صنعت برای تشویق پذیرش انبوه، باید از این عرصه فاصله بگیرد. توکنهای غیرمثلی توانایی به‌دست آوردن قلب و ذهن افراد را دارند و می‌توانند آنها را به‌گونه‌ای به سمت فضای بلاک چین هدایت کنند که ارزهای تعویض‌پذیر هرگز نتوانسته‌اند.
آشنایی با دنیای رمزنگاری از طریق کانال‌های تفریحی و سرگرمی، دستیابی و درک ارزشی را که فناوری بلاک چین و تمرکززدایی می‌تواند فراهم کند، برای کاربران مبتدی آسان‌تر میکند. پس اگر آمادگی ورود به بخش تعویض‌پذیر دنیای رمزنگاری را ندارید، چطور است پا در سرزمین توکنهای غیرمثلی بگذارید؟ علاقه خود به هنر دیجیتال، بازی و ورزش در جایی هزینه کنید که ارزش واقعی برایتان داشته باشد.
صنعت توکنهای غیرمثلی (Non-Fungible Tokens) یا به اختصار «NFT»، اخیراً توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. اما هدف و مقصد این صنعت کجاست؟ طی بخش اعظمی از سال ۲۰۲۰، امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) در مرکز توجه افکار عمومی جامعه ارزهای دیجیتال بوده است. این امر، احتمال شروع فصل جدید آلت کوین‌ها را افزایش داده است و بسیاری بر این باورند که طی ۳ تا ۱۰ سال آینده، حوزه دیفای با پذیرش گسترده و عمومی روبرو خواهد شد. با این حال، حوزه‌های دیگری نیز در فضای ارزهای دیجیتال موردتوجه قرار گرفته‌اند.
یکی از برجسته‌ترین بخش‌های این صنعت که اخیراً به شهرت و محبوبیت قابل‌ملاحظه‌ای دست یافته است، بخش مربوط به توکنهای غیرمثلی است. توکن غیرمثلی، نسخه توکنیزه‌شده یک دارایی دیجیتال یا غیردیجیتال است. در این مطلب از «ارزدیجیتال»، با استفاده از مقاله‌ای از وب‌سایت کوین‌تلگراف، به سراغ بررسی صنعت توکنهای غیرمثلی و تأثیر آنها بر آینده داراییهای دیجیتال می‌رویم.
توکنهای غیرمثلی کارکردی مشابه استیبل کوین‌ها دارند، اما به‌جای ارز فیات، نمایانگر داراییهای غیرمثلی، همچون آثار هنری، املاک و مستغلات یا کالاهای کلکسیونی هستند.
یک توکن غیرمثلی یا NFT، یک دارایی دیجیتال کمیاب و منحصربه‌فرد روی بلاک چین است. آیتمهای بازی‌های کامپیوتری، اقلام کلکسیونی، آثار هنری دیجیتال، بلیط رویدادهای مختلف، نام دامنه‌ها، یک خانه که به‌صورت توکن درآمده و … می‌توانند به‌عنوان توکن غیرمثلی در نظر گرفته شوند.
یکی از محبوب‌ترین کاربردهای توکنهای غیرمثلی، استفاده در بازی‌های مجازی، همچون کریپتوکیتیز(CryptoKitties) و دیسِنترالند (Decentraland) است.
طی سال جاری میلادی، خصوصاً در طول ماه‌های اخیر، این نوع توکن و پروژه‌های مرتبط با آن به‌طور پیوسته در حال افزایش و گسترش بوده است. طبق پلتفرم داده NonFungible.com، در هفته اول ماه سپتامبر (۱۱ تا ۱۷ شهریور)، فروش توکنهای غیرمثلی به حدود یک میلیون دلار رسید و طی هفته اول اکتبر (۱۰ تا ۱۶ مهر)، میزان معاملات توکنهای غیرمثلی تا مرز ۲ میلیون دلار نیز پیش رفت.
با دنباله‌روی از دیفای، پروژه‌های دنیای توکنهای غیرمثلی هم شروع به عرضه توکنهای نظارتی (Governance token) خود کرده‌اند؛ اقدامی که می‌تواند به شهرت این صنعت کمک کند، همانند تأثیری که به‌لحاظ افزایش نقدینگی بر حوزه دیفای داشت. با استفاده از توکنهای نظارتی افراد دارای توکن می‌توانند در تصمیمات اساسی پلتفرم با رأی‌دادن نقش داشته باشند. ایلیا آبوگف (Ilya Abugov)، مدیر پروژه در پلتفرم دی‌اپ‌ریدار (DappRadar)، طی مصاحبه‌ای اظهار داشت:
در حال حاضر، توکنهای غیرمثلی هیاهوی زیادی به راه انداخته‌اند. تا حدی می‌توان آن را پیامد هیجان و جنون حوزه دیفای دانست. ما در دیفای شاهد بودیم که اگر روندی آغاز شود، در ادامه اثر گلوله برفی ایجاد میکند، یعنی به‌تدریج رشد میکند و بزرگتر می‌شود. در حوزه دیفای، ابتدا پلتفرم کامپاند عرضه توکن نظارتی خود را آغاز کرد که از جمله محرک‌های اصلی برای عرضه توکن نظارتی توسط سایر پروژه‌ها بود. اکنون در بازار توکنهای غیرمثلی، رِیرِبِل (Rarible)، اولین پروژه‌ای است که توکن نظارتی خود را عرضه کرده است و سایر پروژه‌ها نیز ممکن است مشتاق به توزیع توکنهای خود شده باشند.
توکنهای غیرمثلی چگونه کار می‌کنند؟
در کنار اوج‌گرفتن فعالیت‌ها و شکوفایی پروژه‌های این حوزه، توکنهای غیرمثلی با فروش‌های رکوردشکنی نیز همراه بوده‌اند، از جمله فروش ۱۳۰,۰۰۰ دلاری یک اثر هنری که کُد بیت کوین را به تصویر می‌کشید. این عوامل باعث ورود افراد مشهور به حوزه توکنهای غیرمثلی شده که توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. به‌عنوان مثال، پاریس هیلتون (Paris Hilton)، مدل و بازیگر آمریکایی، در ماه اوت (مرداد) نقاشی دیجیتالی یک گربه را به قیمت ۴۰ اتر به فروش رساند. در آن زمان، این میزان برابر با ۱۷,۰۰۰ دلار بود. اما، توکنهای غیرمثلی دقیقاً چه هستند و چرا تا این اندازه جذابیت دارند؟
همان طور که پیش از این اشاره شد، توکنهای غیرمثلی نمایانگر داراییهای غیرقابل‌تعویض هستند. در ظاهر، توکنهای غیرمثلی شبیه به سایر توکن‌ها هستند. با این حال، این توکن‌ها برخلاف همتایان خود تقسیم‌ناپذیرند، به این معنی که ارسال کسری از یک توکن غیرمثلی، آن‌طور که برای ارزهای دیجیتالی همچون بیت کوین ممکن است، برای توکنهای غیرمثلی میسر نیست. شما می‌توانید به‌عنوان مثال ۰.۰۰۱ بیت کوین ارسال کنید، اما توکن غیرمثلی فقط به‌صورت یک واحد کامل منتقل می‌شود. علاوه بر این، این توکن‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که آنها را از سایر انواع توکن و حتی از یکدیگر متمایز میکند.
توکنهای غیرمثلی را می‌توان به‌نمایندگی از داراییهای متنوعی استفاده کرد، از جمله کالاهای مجازی کلکسیونی، آیتمهای بازی‌های ویدئویی، آثار هنری دیجیتال، بلیت رویدادهای مختلف، املاک و مستغلات و سایر داراییهای قابل‌معامله. این امر طیف وسیعی از امکانات را در اختیار داراییهای واقعی و دیجیتال قرار می‌دهد، از جمله نقل‌وانتقالات آسان و اثبات مالکیت. علاوه بر این، توکنهای غیرمثلی می‌توانند به رفع بسیاری از مشکلات معمول صنایع مختلف کمک کنند. آبوگف اظهار داشت:
آثار هنری و کالاهای کلکسیونی آسان‌ترین موارد استفاده برای کاربران خُرد هستند و هر حوزه‌ای که مدتی خبرآفرین باشد، توجه بیشتری را به خود جلب میکند. اگر شاهد راه‌اندازی یک بازی هیجان‌انگیز باشیم و هنرمندان بیشتری وارد این اکوسیستم شوند، این روند می‌تواند با استقبال عمومی بیشتری روبرو شود. با این حال، توکنهای غیرمثلی کاربردهای بیشتری دارند، از توکنیزه‌کردن دارایی‌ها تا ثبت اسناد.
آثار هنری در قالب توکنهای غیرمثلی
تاکنون، توکنهای غیرمثلی محبوب‌ترین کاربردها را در دنیای هنر داشته‌اند. تعداد رویدادهای مزایده هنر دیجیتال که باعث افزایش شهرت فناوری توکنهای غیرمثلی می‌شود، رو به افزایش است. اولین رکورد فروش در مزایده ارزشمندترین اثر هنری وابسته به توکن غیرمثلی در ماه ژوییه (تیر) اتفاق افتاد، هنگامی‌که اثر «گاو پیکاسو» (Picasso’s Bull) با قیمتی بیش از ۵۵,۰۰۰ دلار خریداری شد. پس از آن، یک اثر هنری مبتنی بر نوسانات بیت کوین به‌نام «مکان مناسب و زمان مناسب» (Right Place & Right Time) با قیمتی بیش از ۱۰۰,۰۰۰ دلار از طریق پلتفرم ای‌سینک آرت (Async Art) به فروش رفت. متعاقباً، این رکورد در ۷ اکتبر (۱۶ مهر) شکسته شد، هنگامی‌که اثری کلکسیونی با الهام از کُد بیت کوین با عنوان «جلوه‌هایی از ذهن» (Portraits of a Mind) با قیمتی بیش از ۱۳۰,۰۰۰ دلار در بنگاه معروف مزایده کریستیز (Christie’s) به فروش رفت.
علاوه بر این، توکنهای غیرمثلی می‌توانند به هنرمندانی مانند موسیقی‌دان‌ها و فیلم‌سازها کمک کنند تا آثار خود را به ثبت برسانند و از آنها در برابر نقض حق مؤلف (کپی‌رایت) محافظت کنند. این پروژه‌ها حتی می‌توانند با ایجاد ارتباط مستقیم بین هنرمندان و مشتری‌ها از طریق راه‌حل‌های پرداخت و مبادلات مبتنی بر بلاک چین، درآمد هنرمندان را بهتر و راه کسب آن را ساده‌تر کنند. واسیا وِبِر (Vasja Veber)، هم‌بنیان‌گذار و مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار در وایبریت (Viberate) است، شرکتی که از فناوری بلاک چین به‌منظور کمک به هنرمندان، از جمله در جهت حفظ حق مؤلف استفاده میکند. وبر طی مصاحبه‌ای اظهار داشت:
توکنهای غیرمثلی می‌توانند این هرج‌ومرج را آرام و منظم کنند. در حال حاضر، بارزترین کاربرد این توکن‌ها، پیگیری حق مؤلف است. قطعات موسیقی چندین جریان درآمد برای هنرمند ایجاد می‌کنند؛ حقوق مؤلف، حقوق اجرا، حقوق جانبی مالکیت، درآمد حاصل از همگام‌سازی، فروش‌ها و غیره. برای هنرمندان بزرگتر، معمولاً پای واسطه‌های بسیار زیادی در میان است که هر کدام به دنبال سود و منافع خود هستند. حفظ حق مؤلف، فرایند پیچیده‌ای است و در هر مرحله پول زیادی خوابیده است که هرگز به صاحب و مالک اصلی اثر نمی‌رسد.
ورود بازی‌ها به مرحله جدید
به لطف توکنهای غیرمثلی در آینده‌ای نزدیک می‌توانید لباس (اسکین) و سلاح‌های خاص خود را در صرافی‌ها با پول واقعی معامله کنید.
توکنهای غیرمثلی در صنعت بازی نیز بسیار محبوب هستند. با استفاده از این فناوری و توکنیزه‌کردن آیتمهای درون بازی، می‌توان مبادله و انتقال این آیتم‌ها را تسهیل کرد. به‌عنوان مثال، می‌توان از توکنهای غیرمثلی در قالب آیتمهای درون بازی و به‌عنوان ارزهای پرداختی استفاده کرد و بدون نیاز به اعتماد به فروشنده/خریدار یا شخص ثالث، آنها را انتقال داد یا مبادله کرد. همچنین این فناوری، قابل ادغام با بازی‌های موجود یا قابل استفاده برای ایجاد بازی‌های کاملاً جدید است.
توکنهای غیرمثلی نه‌تنها تجربه بازی را بهبود می‌بخشند و آن را ملموس‌تر و جذاب‌تر می‌کنند، بلکه سیستم اقتصاد جدیدی را در دنیای بازی‌ها ایجاد می‌کنند که به بازیکن‌ها اجازه می‌دهد از قِبَل زمانی که برای بازی اختصاص می‌دهند، پول واقعی کسب کنند. همچنین، این ویژگی به توسعه‌دهندگان نیز اجازه می‌دهد سیستم‌های تشویقی جدیدی برای بازی‌های خود بیافرینند.
در حال حاضر، چندین بازی مشهور و مبتنی بر بلاک چین وجود دارد. با این حال، بسیاری از پروژه‌ها از توکنهای غیرمثلی برای ارائه خدمات پایه به بازیکن‌ها، توسعه‌دهندگان بازی‌ها و سایر شرکت‌کنندگان در این صنعت استفاده می‌کنند. این شرایط شامل شرکت بلاک چینی انجین (Enjin) نیز می‌شود که اخیراً به‌منظور واردکردن توکنهای غیرمثلی به برخی سِرورهای بازی ویدئویی ماین‌کرفت (Minecraft)، همکاری خود را با صرافی کوین چک (Coincheck) آغاز کرده است. سیمون کرتونِگورو (Simon Kertonegoro)، معاون ارشد بازاریابی در شرکت انجین، در مصاحبه‌ای توضیح داد:
ما به‌تازگی شاهد تأثیرگذاری بازارهای بلاک چینی در بازی‌ها بوده‌ایم و انتظار داریم فرصت‌های بیشتری برای توکنهای غیرمثلی فراهم شود تا توسعه‌دهندگان، ناشران و بازیکنان بازی‌ها بتوانند در کنار هم ارزش بیشتری ایجاد کنند. جایگذاری دارایی‌ها روی بلاک چین، اجازه به بازیکن‌ها برای معامله دارایی‌ها و توانایی اثبات کمیاببودن آنها، راهی کارآمد برای ایجاد یک اقتصاد ارزشمند در مقیاس بزرگ است.
ورود کالاهای کلکسیونی به دنیای مجازی
در حال حاضر، کالاهای کلکسیونی محبوب‌ترین کاربرد توکنهای غیرمثلی از نظر حجم فروش هستند و تقریباً ۴۰ درصد از فروش ماه سپتامبر از سوی پروژه‌های مرتبط با کالاهای کلکسیونی بود. در سال ۲۰۱۷، بازی کریپتوکیتیز که کاربران آن، گربه‌های دیجیتالی را جمع‌آوری می‌کردند و پرورش می‌دادند، به یکی از داغ‌ترین مباحث در صنعت ارزهای دیجیتال تبدیل شد و این بازی هنوز هم از نظر حجم فروش، یکی از بزرگترین پروژه‌های توکنهای غیرمثلی محسوب می‌شود.
البته، کاربرد این توکن‌ها به همین جا ختم نمی‌شود، زیرا از فناوری توکنهای غیرمثلی برای ایجاد نسخه‌های توکنیزه‌شده از ورزشکاران و افراد مشهور، املاک و زمین‌های مجازی و سایر موارد نیز می‌توان استفاده کرد. در اولین هفته از ماه اکتبر (دومین هفته مهر)، بازی فوتبال فانتزی سوریر (Sorare)، بیش از ۲۲۰,۰۰۰ دلار فروش داشت. این برنامه غیرمتمرکز به بازیکن‌ها اجازه می‌دهد تا ضمن مدیریت تیم خود، «مجموعه محدودی از داراییهای کلکسیونی دیجیتال» را نیز جمع‌آوری کنند.
محبوبیت توکنهای غیرمثلی در زمینه‌های ورزشی هر روز بیشتر می‌شود و این افزایش صرفاً محدود به بازی‌های آنلاین نیست. در ماه فوریه (بهمن)، برخی از اعضای دو لیگ NBA (لیگ ملی بسکتبال ایالات متحده) و NFL (لیگ ملی فوتبال ایالات متحده)، در رویداد مهم سالیانه توکنهای غیرمثلی به نام NFT.NYC سخنران بودند؛ هر دو لیگِ ورزشی، علاقه خود را به همکاری با فناوری توکنهای غیرمثلی و بررسی مزایای آن ابراز کردند.
همچنین، از توکنهای غیرمثلی می‌توان برای توکنیزه‌کردن داراییهای واقعی و کلکسیونی همچون کارت‌ها، سکه‌ها و تمبرها به‌منظور ثبت تغییرناپذیر مالکیت این اشیاء استفاده کرد. به این ترتیب، ذخیره و انتقال داراییهای کلکسیونیِ توکنیزه‌شده، ایمن و آسان می‌شود و کپی‌کردن و نسخه‌برداری متقلبانه از آنها نیز غیرممکن خواهد بود.
آینده توکنهای غیرمثلی
مثال‌های بالا از جمله محبوب‌ترین کاربردها برای توکنهای غیرمثلی به شمار می‌روند، اما امکانات این حوزه را می‌توان تقریباً بی‌پایان دانست. بر اساس داده‌های شرکت بلاک چینی ایتالیایی LKS، توکنهای غیرمثلی را می‌توان برای توکنیزه‌کردن نام‌های دامنه (domain name) و حتی برای مقابله با اخبار جعلی استفاده کرد.
رکوردشکنی فروش توکنهای غیرمثلی نیز به پیشبرد این فناوری کمک کرده است، به‌ویژه از زمانی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری همچون مورگان کریک (Morgan Creek) وارد میدان شده‌اند. مشابه آنچه در بخش دیفای اتفاق افتاد، توکنهای جدید نظارتی نیز می‌توانند علاقه و توجه به حوزه توکنهای غیرمثلی را چندین برابر کنند.
با این همه، مسیر برای پروژه‌های مربوط به توکنهای غیرمثلی ممکن است چندان روشن نباشد. در آینده، احتمال ایجاد موانع قانونی و برخی مشکلات، پیش از آمادگی برای استقبال از مخاطب عام و پذیرش همگانی، وجود دارد. آبوگف در این مورد توضیح داد:
اگرچه فعالیت‌های این حوزه اندکی بیشتر شده است، اما هنوز از نظر تجربه و رابط کاربری (UX/UI)، برای پذیرش همگانی آماده نشده است. علاوه بر این، توکنهای غیرمثلی وارثِ تمام مشکلات معمول پروژه‌های مبتنی بر بلاک چین و برخی از چالش‌های همیشگی این صنعت نیز هستند. به‌عنوان مثال، نقدینگی بازار آثار هنر و کالاهای کلکسیونی چندان زیاد نیست. پس از فرونشستن گردوخاک کِشت سود (yield farming)، آثار هنری مربوط به صنعت ارزهای دیجیتال نیز ممکن است با چالشی مشابه روبرو شود.
جیهان چو (Jehan Chu)، از بنیان‌گذاران شرکت کنتیک کپیتال، برای یک دامنه با پسوند NFT چیزی در حدود ۸۴,۰۰۰ دلار پول پرداخت کرده است. او معتقد است که امکانات دامنه‌های NFT بی‌نهایت است.
به گزارش کوین تلگراف، جیهان چو یکی از بنیان‌گذاران شرکت سرمایه‌گذاری کنتیک کپیتال (Kenetic Capital) است که در حوزه ارزهای دیجیتال فعالیت میکند، قابلیت صدور تعداد ظاهراً نامحدودی از ساب‌دامین‌های NFT را روی بلاک چین هندشیک (Handshake) خریداری کرده است. گفتنی است مقر شرکت کنتیک کپیتال در هنگ‌کنگ واقع شده است.
آن‌طور که شرکت کنتیک اعلام کرده است، جیهان چو پسوند دامنه NFT. را به قیمت ۸۴ هزار دلار که معادل ۶۸۰۰۰۰ توکن هندشیک (NHS) می‌شود، از بازار نیم‌بیس (Namebase) خریداری کرده است. این سرمایه‌گذار ارزهای دیجیتال، ظاهراً بیش از ۱۳۰۰ دامین هندشیک را در اختیار دارد. او می‌گوید که با مشاهده علاقه روزافزون به توکنهای غیرمثلی (NFT) در اکوسیستم ارزهای دیجیتال، تصمیم به خرید این دامنه‌ها گرفته است.
جیهان چو در این زمینه گفته است:
معتقدم که NFT حلقه گمشده بین اشیای آنلاین و آفلاین است و نه‌تنها هنر، بلکه تجارت، امور مالی، جامعه و فرهنگ را نیز متحول خواهد کرد. یک دامنه غیرقابل سانسور NFT بر روی بلاک چین هندشیک، یک دارایی و پلتفرم ارزشمند برای آینده هنر و مالکیت معنوی است.
رایان رامیرز (Ryan Ramirez) که مالک قبلی پسوند دامنهNFT. قبل از فروش به جیهان چو بود، گفت که این دامنه را در زمان انتشارش به قیمت ۴۸۰ دلار یا ۴۰۹۶ توکن HNS خریداری کرده بود. بر اساس اظهارات رامیرز این خرید به جیهان چو این امکان را می‌دهد تا دامنه‌های فرعی نامحدودی را با استفاده از پسوند NFT. بر روی بلاک چین هندشیک ایجاد کند.
جیهان چو همچنین گفته است:
امکانات دامنه NFT بی‌نهایت است. از گالری‌های غیرمتمرکز NFT گرفته تا ایجاد ساب‌دامین‌هایی با استفاده از برند NFT نظیر art.nft و crypto.nft که برای اجاره یا فروش در دسترس قرار دارند.
پیشنهاد هندشیک تنها نمونه از پسوندهای دامنه غیرمتمرکز در فضای بلاک چین نیست. در سال ۲۰۱۹ (۱۳۹۸) شرکت آنستاپبل دامینز (Unstoppable Domains) که تیم دراپر (Tim Draper) از آن پشتیبانی میکند، به کاربران این امکان را داد تا دامنه‌هایی با پسوند crypto. را بر روی بلاک چین اتریوم ثبت کنند. پروتکل هندشیک خدمت مشابهی ارائه می‌دهد و جایگزینی برای پسوندهای سنتی com،.org. و net. به حساب می‌آید. این پروتکل به کاربران این امکان را می‌دهد که از طریق یک سیستم غیرمتمرکز، مالک نام دامنه خودشان باشند.
جیهان چو که یکی از بنیان‌گذاران انجمن بیت کوین هنگ‌کنگ است و در حوزه ارزهای دیجیتال چهره فعالی به‌حساب می‌آید، قبلاً پیش‌بینی کرده بود که بازاری صعودی در انتظار بیت کوین است. او در ماه مه ۲۰۱۹ (اردیبهشت ۱۳۹۸) پیش‌بینی کرده بود که قیمت بیت کوین تا پایان سال [۲۰۱۹] به ۳۰,۰۰۰ دلار می‌رسد. او این پیش‌بینی را با توجه به پذیرش ارزهای دیجیتال توسط شرکت‌هایی نظیر فیس‌بوک، جی‌پی مورگان‌چیس (JPMorgan Chase)، راکوتن (Rakuten) و فیدلیتی (Fidelity) مطرح کرده بود.
اکنون مشخص شد که پیش‌بینی او صحیح اما زودهنگام بوده است. علاقه سرمایه‌گذاران نهادی به بیت کوین در اواخر سال ۲۰۲۰ سوخت موردنیاز بیت کوین را برای رد شدن از قیمت ۳۰,۰۰۰ دلار فراهم کرد. همچنین باعث شد قیمت بیت کوین به بالاترین قیمت تاریخی خود یعنی ۴۲,۰۰۰ دلار نیز برسد.
البته من هم این موضوع را تأیید می‌کنم که حوزه NFT در ابتدای راه خود قرار دارد و گاهی بوی جنون، دیوانگی و «جهل» می‌دهد. یکی از چالش‌های اصلی NFTها در حال حاضر این است که هنوز در میان مراجع قضایی به رسمیت شناخته نشده‌اند و احتمال کلاهبرداری در این حوزه بسیار زیاد است.
زمانی که این حوزه به بلوغ برسد، چالش‌های حقوقی و کلاهبرداری کاملاً قابل‌رفع هستند. با گسترش سوابق بلاک چینی، نهادهای قانون‌گذاری راهی جز رسمیت‌بخشی به این سوابق نخواهند داشت. در آینده‌ای که خیلی دور نیست، احتمالاً یک هنرمند می‌تواند به‌دلیل استفاده تجاری از محتوای NFT بدون رضایت مالک از شما شکایت کند.
