طی ماههای اخیر، بازار خرید و فروش آثار هنری بهواسطه پدیده توکن غیرمثلی (non-fungible token) یا بهاختصار NFT تبدیل به یکی از داغترین عناوین مطرح در حوزه ارزهای دیجیتال شده است. فقط ۹ مورد از ۱۰ مورد مزایده و فروش گرانقیمتترین توکنهای غیرمثلی چندین میلیون دلاری، طی ۶ ماه اخیر برگزار شده است. در ادامه این مطلب، به کمک مقالهای از وبسایت دیکریپت، بزرگترین مزایدههای مبتنی بر توکنهای NFT را که تاکنون برگزار شده است، معرفی خواهیم کرد.
توکنهای غیرمثلی در حال تغییر دیدگاه ما در مورد هنر هستند و سرمایهگذاران نیز بهتدریج متوجه این مسئله شدهاند. طی یک سال اخیر، حوزه توکنهای غیرمثلی با رشدی خارقالعاده به یکی از مهمترین جوانب صنعت ارزهای دیجیتال تبدیل شده است. توکنهای NFT بهواسطه ماهیت منحصربهفرد خود و استفاده از روشهای رمزنگارانه، یگانگی و کمیاب بودن اشیاء و آثار دیجیتالی را در دنیای واقعی و غیردیجیتالی تضمین میکنند. زمانی که شما با یک اثر فیزیکی و غیردیجیتالی باارزش سروکار دارید، میتوانید با فروش نسخه اصلی به یک شخص، مالکیت آن را به وی منتقل کنید. پس از آن، هر تعداد نسخه کپیشده که بهفروش برسد، ارزش نسخه اصلی را نخواهد داشت. توکنهای NFT روی کار آمدهاند تا همین امکان را به دنیای دیجیتال نیز هدیه دهند و تا به این جای کار، هنرمندان از این فرصتی که تکنولوژی در اختیار آنها قرار داده، بهخوبی استقبال کردهاند.
میزان علاقه افراد به توکنهای غیرمثلی در سال ۲۰۲۱ رکوردشکن شده و کاربران گوگل بیش از هر زمان دیگری واژه «NFT» را جستوجو میکنند. همچنین، حجم معاملات در بازارهای متعلق به این توکنها از جمله نیفتی گِیتوی (Nifty Gateway) و اُپن سی (OpenSea) بهطور مداوم در حال افزایش است و به نظر میرسد همه بهدنبال کشف رمزوراز این داراییهای نوظهور و استفاده از آنها هستند.
اما این تنها میزان علاقه کاربران نیست که افزایش یافته است. ۹ مورد از ۱۰ NFT گرانقیمت تاریخ در طی ۶ ماه گذشته بهفروش رفتهاند؛ که این نشاندهنده تمایل جدی سرمایهگذاران به فعالیت در این حوزه است. به همین منظور، این مقاله را به بررسی ۱۰ مورد از NFTهایی اختصاص دادهایم که با مبالغی هنگفت (و بعضاً خندهدار) فروخته شدهاند. قضاوت در مورد ارزش واقعی این توکنها با شما!
۱. «همهروز: ۵۰۰۰ روز اول»: ۶۹.۳ میلیون دلار
توکن «همهروز: ۵۰۰۰ روز اول» (Everydays: The First ۵۰۰۰ Days) رکورد گرانترین NFT فروختهشده تا به امروز و البته یکی از گرانقیمتترین آثار هنری تاریخ را به نام خود ثبت کرده است. این اثر هنری که توسط هنرمند مشهور آثار دیجیتالی، مایک وینکلمن (Mike Winkelmann) ملقب به بیپِل (Beeple) خلق شد، با قیمت ۶۹.۳ میلیون دلار در خانه حراج کریستیز (Christie’s) به فروش رفت. این اثر اولین اثر هنری کاملاً دیجیتالی است که در این خانه حراج معتبر فروخته میشود.
این NFT نشاندهنده کلاژی از ۵,۰۰۰ اثر هنری ابتدایی بیپل است و پیشرفت این هنرمند را در طول حرفه هنری خود به تصویر میکشد.
تصویر زیر مربوط به توییتی است که حساب کاربری خانه حراج کریستیز در ۲۶ فوریه (۸ اسفند) منتشر کرد و از افراد خواست که تا ۱۱ مارس (۲۱ اسفند)، پیشنهادات خرید خود را برای این توکن غیرمثلی اعلام کنند.
برنده نهایی این مزایده فردی هندیتبار به نام ویگنش ساندِیرسَن (Vignesh Sundaresan) ملقب به متاکووان (Metakovan) بود که در ابتدا، نام واقعی خود را فاش نکرد؛ اما بعداً تصمیم گرفت تا هویت خود را اعلام کند. او در خصوص هدف خود از خرید این توکن غیرمثلی اینگونه توضیح میدهد:
قصد داشتم به هندیتبارها و افراد رنگینپوست نشان دهم که آنها نیز میتوانند در سرمایهگذاری و حمایت از آثار (هنری) پیشرو باشند. میخواستم به آنها ثابت کنم که دنیای ارزهای دیجیتال، قدرت را بین شرق و غرب متوازن کرده و اکنون زمان خیزش شهروندان کشورهایی که بهلحاظ اقتصادی، در جایگاه ضعیفتری قرار داشتند فرارسیده است.
پیشنهاد بزرگ بعدی برای این اثر هنری متعلق به جاستین سان (Justin Sun)، مدیرعامل و بنیانگذار ترون (Tron) بود که با پیشنهاد شگفتانگیز ۶۰.۲ میلیون دلاری وارد این رویداد شد، اما در آخرین دقایق با قیمت اعلامشده از سوی ساندِیرسَن، بهناچار این مزایده را واگذار کرد.
۲. «کریپتوپانک شماره ۷۸۰۴»: ۷.۵ میلیون دلار
دِیلَن فیلد (Dylan Field)، مدیرعامل شرکت تولیدکننده نرمافزارهای طراحی فیگما (Figma)، فروشنده دومین NFT گرانقیمت تاریخ یعنی «کریپتوپانک شماره ۷۸۰۴» (CryptoPunk #۷۸۰۴) است. این توکن غیرمثلی در ازای ۴,۲۰۰ اتر به فروش رفت که در زمان فروش، ۷.۵ میلیون دلار ارزیابی میشد.
کریپتوپانکها مجموعهای کاملاً تصادفی و متشکل از ۱۰,۰۰۰ کاراکتر دیجیتالی منحصربهفرد هستند و از اولین نمونههای توکنهای غیرمثلی عرضهشده در بلاک چین اتریوم به شمار میروند. این مجموعه توسط مت هال (Matt Hall) و جان واتکینسون (John Watkinson)، همبنیانگذاران استودیوی بازی معروف آمریکایی بهنام لاروا لبز (Larva Labs) ایجاد شده است.
این توکنها در ابتدا بهصورت رایگان به افراد اهدا میشدند؛ اما برخی از آنها که ویژگیهایی نادر یا جالب داشتند نیز با مبالغ قابلتوجهی به فروش رسیدهاند. از این موارد میتوان به کریپتوپانک شماره ۷۸۰۴ با نام «غریبهای با رنگ پوست آبی در حال کشیدن پیپ» و کریپتوپانک شماره ۱۶۵۱ که با مبلغی ۶ رقمی در ماه فوریه (اسفند ۹۹) به فروش رفت اشاره کرد.
۳. «کراسرود» (Crossroad): ۶.۶۶ میلیون دلار
کراسرود یک توکن NFT است که توسط بیپل، هنرمند مشهور دیجیتالی خلق شده است. این توکن پیامی ضد سیاستهای ترامپ دارد و تصویری اغراقشده از فردی شبیه به دونالد ترامپ را نشان میدهد که در وضعیتی شکستخورده دراز کشیده و عباراتی ناپسند در سرتاسر بدنش نوشته شده است. البته لازم به ذکر است که این اثر هنری بهگونهای طراحی شده بود تا بر اساس نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ ایالات متحده تغییر کند. اگر ترامپ پیروز میشد، این اثر او را با تاجی بر سر و در حال عبور از شعلههای آتش نشان میداد.
نیفتی گیتوی (Nifty Gateway)، بازار محبوب داراییهای دیجیتال کلکسیونی، واسطه مبادله ۶.۶۶ میلیون دلاری این توکن بین مالک اولیه ( یک کاربر توییتر با نام مستعار Pablorfraile) و یک خریدار ناشناس بود. این توکن غیرمثلی تنها چهار ماه پس از اولین خریداری، تقریباً ۱۰ برابر قیمت اولیه آن به فروش رسید.
تصویر زیر توییتی از سوی حساب کاربری نیفتی گیتوی را نشان میدهد که اعلام میکند اثر بیپل در فروشی ثانویه با قیمتی معادل ۶.۶ میلیون دلار به فروش رفته و «تاریخساز» شده است.
۴. «اولین توییت تاریخ»:۲.۹ میلیون دلار
نسخه NFT اولین توییت جک دورسی (Jack Dorsey)، مدیرعامل و همبنیانگذار توییتر و البته اولین توییت ثبتشده در شبکه اجتماعی توییتر در مارس ۲۰۲۱ (اوایل فروردین) به مزایده گذاشته شد و در نهایت، با قیمت خیرهکننده ۲.۹ میلیون دلار به فروش رفت.
این توکن از طریق پلتفرم معروفی به نام ولیوبلز (Valuables) ساخته شد که به کاربران اجازه ایجاد نسخه NFT توییتهایشان را میدهد.
دورسی در تلاشی بشردوستانه متعهد شد که فوراً ۱۰۰ درصد از سود فروش توکن خود را به بیت کوین تبدیل و سپس آن را به انجمن خیریه «افریکا ریسپانس» (Africa Response) اهدا کند.
تصویر زیر، اولین توییت ثبتشده در توییتر را نشان میدهد که توسط جک دورسی، خالق این پلتفرم، در ۲۲ مارس ۲۰۰۶ (۲ فروردین ۸۵) منتشر شده و در یک جمله توضیح میدهد که توییترش را بهتازگی نصب کرده است.
۵. «کریپتوپانک شماره ۶۹۶۵»:۱.۵۴ میلیون دلار
دومین کریپتوپانک موجود در این فهرست، «کریپتوپانک شماره ۶۹۶۵» است که چهره بیتفاوت میمونی را با کلاه شاپویی بر سر نشان میدهد. این اثر با رقم عجیب ۱.۵۴ میلیون دلار فروخته شد. در تصویر زیر توییت حساب کاربری «کریپتوپانکس بات» را مشاهده میکنید که اعلام میکند این اثر با قیمت ۸۰۰ اتر (۱.۵۴ میلیون دلار) به فروش رفته است.
گفتنی است که این کریپتوپانک، یکی از ۲۴ اثر نادر این مجموعه است که تصویر یک میمون را نمایش میدهند و پس از کریپتوپانک «غریبهای با رنگ پوست آبی و در حال کشیدن پیپ»، کمیابترین (و باارزشترین) پانک موجود است.
در زمان نگارش این مطلب، «کریپتوپانک شماره ۶۹۶۵» یک بار دیگر برای فروش به مزایده گذاشته شده و پیشنهاد خریدی معادل ۲,۱۰۰ اتر (با ارزش فعلی ۴.۴ میلیون دلار) را دریافت کرده است. در صورتی که این اثر با این قیمت به فروش برود، سود فروشنده آن به ۱۲۲ درصد خواهد رسید.
۶. «برندۀ مزایده نام انتخاب میکند»: ۱.۳۳ میلیون دلار
دیجی و آهنگساز آمریکایی، معروف به ۳LAU، در طی همکاری اخیر خود با هنرمند کلاژ دیجیتالی ملقب به اسلایم ساندِی (Slimesunday) اثری به نام «برندۀ مزایده نام انتخاب میکند» (Auction Winner Picks Name) را خلق کرد که در پلتفرم نیفتی گیتوی با قیمت ۱.۳۳ میلیون دلار به فروش رسید. این توکن NFT شامل یک موزیک ویدئو و آهنگی شاد است که به خریدار این اجازه را میدهد تا برای نسخه اصلی NFT و همچنین برای NFTهای قابلویرایشی که بهتازگی درپلتفرم نیفتی گیتوی منتشر شدهاند، نام انتخاب کند.
تصویر زیر متعلق به توییتی از اسلایم ساندِی است که شرایط مزایده توکن مذکور و میزان پاداش برنده مزایده را توضیح داده است.
۷. «کریپتوپانک شماره ۴۱۵۶»: ۱.۳ میلیون دلار
اگر فکر میکنید کار ما با کریپتوپانکها تمام شده، در اشتباه هستید! اثر «کریپتوپانک شماره ۴۱۵۶» یکی دیگر از پانکهایی است که توانست در مزایدهای عمومی، به ارزشی بیش از ۱ میلیون دلار دست یابد.
دقیقاً مانند «کریپتوپانک شماره ۶۹۶۵» (که تنها اندکی از این کریپتوپانک گرانتر بود)، «کریپتوپانک شماره ۴۱۵۶» نیز توکنی نادر از نوع تصاویر میمون است؛ که این بار آن را با سربندی آبی مشاهده میکنید.
براساس اطلاعات وبسایت لاروا لبز، میانگین فروش آثار کریپتوپانک طی ۱۲ ماه گذشته ۲۵,۲۴۷ دلار بوده است. با این حساب، ارزش «کریپتوپانک شماره ۴۱۵۶» حدوداً با مجموع ارزش ۵۲ درصد از کریپتوپانکها برابری می کند.
۸. «فراموش نشده، اما رفته»:۱میلیون دلار
یکی از هنرمندان معاصر نیویورکی، معروف به WhIsBe، خالق مجموعهای از توکنهای غیرمثلی است که خرسهای پاستیلی را به اشکال مختلف نمایش میدهند.
اگرچه شهرت اصلی WhIsBe بهخاطر نقاشیهای دیواری وی از خرسهای پاستیلی در محله بروکلین شهر نیویورک و مجسمههای او که در سرتاسر جهان پراکنده هستند بود، اما این هنرمند اخیراً توجه خود را به حوزه هنر NFT معطوف داشته است. تصویر زیر توییتی از گالری آمریکایی IV را نشان میدهد که به WhIsBe برای فروش ۱ میلیون دلاری اثر دیجیتالیاش تبریک میگوید.
فیلمی ۱۶ ثانیهای از اسکلت در حال چرخش یک خرس پاستیلی بهنام «فراموشنشده، اما رفته»، (Not Forgotten, But Gone) گرانقیمتترین توکن غیرمثلی است که این هنرمند تاکنون ایجاد کرده. این اثر در اواسط ماه مارس (اواخر اسفند) در نیفتی گیتوی با قیمت ۱ میلیون دلار به فروش رفت.
۹. «پشمالو»: ۸۸۸,۸۸۸ دلار
«پشمالو» (Hairy) نام توکنی ترکیبی است که از پی همکاری اخیر استیو آئوکی (Steve Aoki)، موسیقیدان، طراح مد و کارآفرین آمریکایی، با آنتونی تودیسکو (Antoni Tudisco)، تصویرگر سهبُعدی آلمانی ایجاد شده.
این توکن غیرمثلی، موجودی آبی و عینکی را نشان میدهد که در یک کلیپ ۳۶ ثانیهای، همراه با یکی از آهنگهای آئوکی سرش را تکان میدهد.
این توکن در یک حراج رکوردشکن در پلتفرم نیفتی گیتوی با قیمت ۸۸۸,۸۸۸ دلار فروخته شد و در قالب یک نمایشگر فیزیکی بهنام «اینفینیت آبجکتس» (Infinite Objects) که تنها تصویر همین توکن را نمایش میدهد، به خریدار اهدا شد. این دستگاه در حقیقت نمایشی فیزیکی از ویدئویی تکرارشونده است که قابلیت بهروزرسانی ندارد و درواقع، «پرینتی از یک ویدئو» به شمار میرود. البته لازم به ذکر است که این دستگاه تنها به این شرط به خریدار تحویل داده شد که تا حداقل ۲ هفته پس از زمان حراج، توکن را نزد خود نگه دارد و اقدام به فروش آن نکند.
۱۰. «مجموعه کامل اِم اِف»: ۷۷۷,۷۷۷ دلار
«مجموعه کامل اِم اِف» (The Complete MF Collection) یکی دیگر از شاهکارهای بیپل است که ویدئویی از سایر آثار هنری فروختهشده در کلکسیون او را نمایش میدهد.
نکته غیرمعمول این توکن غیرمثلی، فروش آن همراه با یک توکن فیزیکی است. این توکن فیزیکی از یک ورقه تتانیوم امضاشده، تار موی بیپل، جواز مالکیت اثر هنری و چیزهایی از این قبیل تشکیل شده است.
این توکن، گرانقیمتترین توکن یکتا و غیرقابلویرایشی بود که در «مجموعه سال ۲۰۲۰» (The ۲۰۲۰ Collection) بیپل فروخته شد. خریدار این توکن تیم کَنگ (Tim Kang)، مجموعهدار معروف آثار هنری NFT بود که با پیشنهادی ۷۷۷,۷۷۷ دلاری مزایده آن را از آنِ خود کرد.
جمعبندی
در این مقاله، ۱۰ مورد از گرانقیمتترین توکنهای غیرمثلی یا همان NFT (که ۹ مورد از آنها در ۶ ماه اخیر بهفروش رفتهاند) را بررسی کردیم. سال ۲۰۲۱ را میتوان سال جنون NFT نامید. پیشبینیهای متفاوت و گاهاً متناقضی از آینده NFTها وجود دارند. برخی آینده هنر دیجیتال را در گرو این داراییهای نوظهور تصور میکنند و برخی دیگر، آن را تنها جنونی زودگذر میدانند که بهزودی ناپدید خواهد شد. صرفنظر از آینده این داراییها، NFTها از زمان تولد خود تاکنون با استقبال خوبی مواجه شدهاند و همان طور که در این مقاله مطالعه کردید، برخی از آنها با قیمتهای باورنکردنی به فروش رسیدهاند. این که آیا توکنهای غیرمثلی موفق خواهند شد با همین قدرت به کار خود ادامه دهند و یا وارد یک فاز نزولی میشوند، مسئلهای است که با گذر زمان و در آیندهای نهچندان دور مشخص میشود.